mUltimate Chopin

op. 21, Koncert f-moll, cz. I

Tekst Porównanie Uwagi Źródła Opis

Zagadnienia : Autentyczne korekty Wn

t. 98

Utwór: op. 21, Koncert f-moll, cz. I

Ćwierćnuta des3 w A

!!!   miniat: pół taktu, tylko górna 5-linia, bez ósemki l.r.            EZnieU2 (2 laseczki i łuk)

Ósemka des3 w Wn (→Wf→Wa)

EZnieU bez klinika (laska i łuk)

Klinik w WfD (odczyt dosłowny)

EZnieU z klinikiem

Kropka proponowana przez redakcję
..

Zmianę wartości des3 z ćwierćnuty na ósemkę można by uznać za niedokładność Wn (→Wf→Wa), gdyby nie to, że współgra ona ze zmianą frazowania, której dowodzą poprawki łuków w A. Prawdopodobnie więc Chopin w A zmienił łuki, a ćwierćnutę pozostawił przez nieuwagę (być może planował zachowanie dwugłosowej notacji, lecz zapomniał dopisać chorągiewkę ósemkową). To, że pauza dotyczy nie tylko dolnego głosu jak w A, lecz całości przebiegu rytmicznego, znalazło potwierdzenie we wpisanym w WfD znaku, oddzielającym g2-des3 od szesnastki f2. W tej sytuacji celowość zmiany notacji rytmicznej w Wn wydaje się bardzo prawdopodobna i wersję tę przyjmujemy w tekście głównym.

W WfD oprócz wspomnianego znaku oddzielającego wpisany jest jeszcze drugi, nad omawianą kwintą g2-des3, oznaczający najprawdopodobniej staccato. Czy jest to klinik, czy niedbale napisana kropka, trudno rozstrzygnąć. W tekście głównym uwzględniamy tę lekcyjną wskazówkę w formie kropki w nawiasie.

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach

zagadnienia: Autentyczne korekty Wn

t. 98

Utwór: op. 21, Koncert f-moll, cz. I

Ósemki w A i Wa1

!!!   miniat: ten takt, tylko dolna 5-linia.             EZnieU1 =  Łuk górą, laseczki w górę na 1 i 4

Ćwierćnuty as i f1 w Wn (→Wf) i Wa2 (→Wa3)

EZTU = laseczki na 1 i 4 w obie strony, łuk dołem

4 ćwierćnuty alternatywnie proponowane przez redakcję

EZnieU (6 laseczek, 2 pary nawiasów i łuk dołem)
..
Laseczki przedłużające as i f1 na 1. i 4. ćwierćnucie taktu zostały dodane w korekcie Wn (→Wf) zapewne przez Chopina, gdyż nie widać tu żadnego powodu do pomyłki. Ponieważ nie można wykluczyć, że korekta została zrealizowana niedokładnie, alternatywnie proponujemy przedłużenie także pozostałych dwóch nut basowych.

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Adiustacje redakcyjne

zagadnienia: Autentyczne korekty Wn

t. 98

Utwór: op. 21, Koncert f-moll, cz. I

Bez c2 w A i Wn2

!!!   miniat: 3 ostatnie ósemki, tylko dolna 5-linia, bez łuku.               Tu pusta klisza 

c2 w Wn1

EZTU bez łuku (sama główka)

c2 przetrzymane w Wf (→Wa)

EZTU (główka i łuk)
..

Dodatkowa nuta c2 mogła być dodana przez Chopina w korekcie Wn1 (→Wf→Wa). Rysunek melodyczny akompaniamentu, w którym druga ósemka każdej pary położona jest wyżej niż poprzedzający dwudźwięk lub akord, sugeruje, że nuta ta prawdopodobnie miała być przetrzymana, co zostało następnie zrealizowane w korekcie Wf (→Wa). Niewykluczone też, że dodatkowe c2 zostało w Wn1 wydrukowane pomyłkowo i pozostawione niepotrzebnie po dodaniu właściwej nuty, as1 (błąd tercjowy). Łuk przetrzymujący tę nutę, dodany w korekcie Wf (→Wa) i eliminujący jej powtarzanie, byłby wówczas "uproszczoną korektą", jakie zdarzały się w utworach Chopina, np. w Polonezie c op. 40 nr 2, t. 125. W Wn2 przywrócono wersję A.

W tekście głównym podajemy wersję Wf jako zamierzoną lub akceptowaną przez Chopina. Wersję A można uważać za równorzędny wariant, natomiast wersja Wn1 jest niemal na pewno błędna.

kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach

zagadnienia: Błędy Wn , Błąd tercjowy , Adiustacje Wn , Autentyczne korekty Wf , Autentyczne korekty Wn , Połowiczne korekty

t. 103-104

Utwór: op. 21, Koncert f-moll, cz. I

2 łuki w A

!!!   miniat: nic.                       TGTU (łuki cała linijka)

1 łuk w Wn (→Wf→Wa)

nad całą linijką, kontynuujący z obu stron. Nad palcowaniem. Któryś z następnej strony się na pewno nada
..

Ciągły łuk wydań jest rezultatem korekty łukowania dokonanej w Wn1. Widoczne ślady pozwalają jednak stwierdzić, że nie korygowano wersji A, nie ma też pewności, czy wszystkie korekty łuków w Wn1 robił Chopin. Z tego względu w tekście głównym zachowujemy notację A, w której łuki zachodzą na siebie na początku t. 104. Ciągły łuk można uważać za równorzędny wariant.

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach

zagadnienia: Niedokładności Wn , Autentyczne korekty Wn

t. 109-110

Utwór: op. 21, Koncert f-moll, cz. I

des2-des2 (?) w A, odczyt dosłowny

!!!   miniat: od 8. do 14. szesnastki, tylko górna 5-linia, bez łuku.                   Tu EZnieU (8 szesnastek z przenośnikiem w t. 109 i 110). Czyli na miniaturze bez kaso d2 i bemola des2

d2-des2 w A (interpretacja kontekstowa→Wn→Wf→Wa)

EZTU = war_12 red
..

W obu tych taktach w A nie ma znaków chromaty­cz­nych ani przed 12., ani przed 13. szesnastką. Bemole dodane w korekcie Wn (→Wf→Wa) – niemal na pewno przez Chopina – potwierdzają, że mamy tu do czynienia z rzadkim przypadkiem poczwórnego błędu kompozytora, który przeoczył zarówno kasowniki alte­rujące des2 na d2, jak i bemole przywracające des2. Oba potrzebne kasowniki dodano w Wa, a pierwszy z nich (w t. 109) także w Wn2.
Tego rodzaju błąd może się wydawać nieprawdopo­dob­ny, jednak w notacji A, w którym 2. i 3. grupa szes­nastek zapisane są oktawę niżej z użyciem przenośnika oktawowego, pomyłka nie wydaje się już tak rażąca:

  • omawiane nuty nie leżą koło siebie, więc zestawienie dwóch jednakowych nut, które nie mają znaków chromatycznych, a brzmią inaczej, nie występuje;
  • kasowniki przed d2 wydają się oczywiste po kasow­nikach w obu rękach w 1. połowie każdego taktu;
  • des2 to dźwięki utrwalonej, aktualnej tonacji f-moll, więc brak bemoli to typowe Chopinowskie przeoczenie odwołania alteracji.

kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach

zagadnienia: Adiustacje Wa , Znaki chromatyczne w różnych oktawach , Niedokładności Wn , Przeoczenia odwołania alteracji , Adiustacje Wn , Błędy A , Autentyczne korekty Wn