op. 49, Fantazja f-moll

Wa1 jest oparte na egzemplarzu korektowym Wf2 – [Wf2k] – nie­zawierającym kilku najpóźniejszych zmian. Nosi też ślady działań adiustatora, którym był Ignacy Moscheles*. Chopin nie brał udziału w powstaniu Wa1.

W Wa1 uwzględniono olbrzymią większość korekt Wf2, w tym niemal wszystkie wymienione w charakterystyce Wf2 (oprócz wątpliwej auten­tyczności zmiany w t. 9). Wśród zmian nieuwzględnionych najistot­niej­sze dla ustalenia proponowanej filiacji są poprawki wyraźnych błędów Wf1, które to błędy odnajdujemy tym samym także w Wa1:

•  zamiast  przed najwyższą nutą w t. 18 (w ostatecznej wersji Wa1 poprawiony w druku),
• C zamiast B₁ w t. 31,
• Fis zamiast Gis w t. 220.

W Wa1 trafnie poprawiono szereg błędów i niedokładności tekstu Wf:

• uzupełniono niezbędne znaki chromatyczne, np.  gis² w t. 17,  Ges w t. 56,  h² w t. 146; bemole ges w t. 150-151;
• dodano znaki ostrzegawcze, np. kasowniki na początku t. 19, w t. 66, 214; bemole w t. 73-74;
• w ostatnim akordzie w t. 39 poprawiono błędne g¹ na f¹;
• dodano łuk l.r. w t. 42;
• dodano łuk przetrzymujący ges w t. 57-58;
• podsunięto ostatnią ósemkę dolnego głosu pr.r. pod trzecią nutę trioli górnego głosu w t. 80, 167 i 169;
• usunięto nieuzasadnione kasowniki, np. w t. 86-89, 96, 121;
• przedłużono łuk w t. 220; podzielono łuk w t. 240.

Inne, mniej uzasadnione lub dowolne ingerencje obejmują:

• znak  dodany na początku t. 8;
• łuki nad triolami dodane w t. 10;
•  ostrzegawczy dodany przed G₁ w t. 67;
• przesunięcie szesnastki poza 3. ósemkę trioli w t. 77-82 i analog., wbrew Chopinowskiemu rozumieniu takich zestawień;
• kasowniki podwyższające des²⁽³⁾ na d²⁽³⁾ dodane w t. 148.

W Wa1 popełniono również szereg błędów, np. pominięto:

• łuk przetrzymujący f w t. 4-5 i 14-15,
• cyfry palcowania w t. 61,
• pedalizację w t. 68,
• łuki w t. 86 i 89 (przy przednutkach), 121-122,
• akcent w t. 148.

Podany tytuł – Wielka Fantazja – znajduje się na zbiorczej stronie tytułowej. Dodane określenie jest z pewnością nieautentyczne i stanowi element charakterystycznej dla tego wydawcy polityki marketingowej (por. np. Nokturny op. 27). W nagłówku pierwszej strony tekstu nutowego utwór określono jako Drugą Fantazję [Seconde Fantaisie], co choć również nieautentyczne, jest bliższe zwyczajom Chopina, który niekiedy – np. we wspomnianym op. 27 – podawał w autografach numer kolejnego utworu danego gatunku. 

^* Potwierdzenie udziału Moschelesa w adiustacji Wa1 Fantazji, a także uzasadnienie relacji Wa1 i obu nakładów Wf znajdujemy w korespondencji Moschelesa i Schlesingera – patrz Polonez fis op. 44, którego publikacja we Francji i Anglii przebiegała według tego samego schematu, co w przypadku Fantazji (a także opusów 46-48).