op. 11, Koncert e-moll, cz. III

W przygotowanym prawie 10 lat po śmierci Chopina Wn3 tekst Wn2 poddano gruntownej rewizji zarówno merytorycznej, jak i graficznej – zmieniono rozkład na strony i systemy, uporządkowano łuki i inne znaki artykulacyjne, ostatecznie przejrzano notację znaków chromatycznych.

Wiele wprowadzonych zmian to najprawdopodobniej trafne lub przy­naj­mniej uzasadnione poprawki błędów i niedokładności, np.:

• poprawiono błędne nuty – podstawy basowe w t. 1 i 5, fis¹ na gis¹ w t. 97, a³ na h³ w t. 230,
• zmieniono i/lub uzupełniono łukowanie w t. 58, 64-67, 161-162, 178, 179-181 i 182-183, 200, 204-205, 229, 234-235, 250-252 i 256-257, 262-263, 267, 283-284, 373 i 377, 384-385,
• wprowadzono rytm punktowany w t. 61 oraz poprawiono błędy rytmiczne w t. 231, 469,
• poprawiono notację przetrzymanych nut w t. 167 i dodano łuki przetrzymujące h² w t. 312-313, e² w t. 334-335, oktawę e²-e³ w t. 384-385, 
• uzupełniono znaki pedalizacji w t. 96, 146-147, 198, 365, 387, a także przesunięto znak w t. 258, 369,
• uzupełniono brakujące jeszcze przygodne znaki chromatyczne, np.  obniżający dis¹ na d¹ w t. 177, cis¹ na c¹ w t. 186, dis³ na d³ w t. 239, przywracający a¹ w t. 266, obniżający gis¹ na g¹ w t. 267,
• dodano szereg znaków ostrzegawczych, np. w t. 59, 65, 221, 237-239 oraz usunięto niepotrzebne znaki, np. krzyżyki w t. 194, 217, 
• przesunięto niedokładnie umiejscowiony znak  w t. 128, w t. 355,
• przedłużono w t. 208-209,
• zmieniono kropki staccato na kliniki w t. 137 i 140 oraz dodano klinik w t. 238, 241, 
• zmieniono wątpliwe oznaczenia artykulacji w t. 275-276,
• rozwinięto skrótowy zapis oktaw l.r.w t. 297 i 299.

Oprócz tego wprowadzono także zmiany mniej uzasadnione źródłowo, a nawet zupełnie dowolne. Najważniejsze z nich to dodanie kasowników obniżających cis³ na c³ w t. 233 i 235 oraz przeniesienie o oktawę niżej ostatniej ósemki w t. 385 – w 170 lat po śmierci Chopina obie te dowolne zmiany panują niemal niepodzielnie na estra­dach koncertowych świata. Ponadto m.in.:

• uzupełniono oznaczenia wykonawcze w Tutti w t. 68-87, 100-119, 309-311,
• w pięcioósemkowym fragmencie wyciągu orkiestrowego w t. 126-127, błędną wersję Wn2a zastąpiono tekstem pozbawionym błędów – opartym na Wnork – lecz różnym od autentycznej wersji Wf (→Wn1→Wn2),
• w t. 130-143 akcenty długie odtworzono jako krótkie, a akcent w t. 347 zmieniono na ,
• dodano kliniki w t. 138 i 141-142,
• dodano e na 3. ósemce t. 280 i 281, a także zmieniono fis na a w t. 283,
• dodano w t. 327, usunięto w t. 411,
• poprawiono i uzupełniono palcowanie w t. 358.

Popełniono również szereg błędów, np.:

• pominięto widełki dynamiczne w t. 57-58, 245 i 3 akcenty w t. 363,
• pominięto  w t. 272,
• pominięto łuk l.r. w t. 391.

Kilka błędów powtórzonych za Wn2 pozostało niepoprawionych, np. błędne akordy w t. 338-339, dis³ zamiast e³ w t. 450.