op. 23, Ballada g-moll

Wf1 oparte jest na A i zawiera liczne zmiany wprowadzone przez Chopina w czasie korekty. Obejmują one m.in.:

• uzupełnienia znaków dynamicznych w t. 25, 30, 188-189,
• dodanie akcentów w t. 44, 234-235,
• wydłużenie do wartości półnuty ćwierćnut d¹ i d w t. 49 i 51;
• dodanie pedalizacji w t. 49-52, 68-81, 217-218, 222-223, 238-239;
• dodanie różnych określeń wykonawczych – ritenuto w t. 66 i 191, a tempo w t. 94, cresc. - - w t. 128-129,
• dodanie akordów l.r. w t. 103-105;
• zmianę rysunku figuracji pr.r. w t. 134-135;
• usunięcie akordu l.r. w t. 145;

Część zmian w stosunku do A mógł wprowadzić adiustator, jak choćby oczywiste uzupełnienia znaków chromatycznych (np. w t. 32, 33, 41 i wielu innych).

Inne różnice to niedokładne odtworzenie pisowni A, np. łuki w t. 32-33, 35, 37-39 czy pedalizacja.

Najtrudniej ocenić sytuacje, w których w Wf1 nie ma znaku lub określenia, które jest wyraźnie zapisane w A – dim. - - w t. 53, sempre w t. 125 (przed più animato w t. 126), più vivo w t. 136, scherzando w t. 138,  w t. 238 i szereg drobniejszych znaków (kropek, akcentów).

[połączyć to z równoległymi korektami, bo skoro niektóre poprawki wprowadzał w A i Wf1, to mogło się zdarzyć, że pewne zmiany wprowadził tylko w A, na tej samej zasadzie, jak w wielu miejscach zmiany, niewątpliwie Chopinowskie, wprowadzone zostały tylko w korekcie Wf.]

Nie brak błędów

Zagadkowym zjawiskiem jest równoległe wprowadzanie tych samych poprawek w korekcie Wf1 i w A, np. w t. 144, 159-160, 171, 179. Widoczne w A znaki sztycharskie w tekście nutowym i numer wydawniczy pierwodruku Schlesingera na karcie tytułowej dowodzą, że służył on za podkład do Wf1. Poprawki w A musiały więc być nanoszone już po wysztychowaniu egzemplarza korektowego tego wydania. Czemu zatem służyły? Czy A miał być następnie przekazany innemu wydawnictwu? Nawet jeśli istniał taki plan, nie został zrealizowany, gdyż pochodzenie obu pozostałych wydań od Wf nie ulega wątpliwości. Można też brać pod uwagę pomyłki kompozytora, który mając przed sobą dwa teksty z wer­sją, którą uznał za wymagającą poprawki, wpisał zmianę w A, by po chwili uświadomić sobie, że aby zmiana znalazła się w druku, musi ją oznaczyć w egzemplarzu korektowym. Scenariusz taki wydaje się bardziej prawdopodobny przy założeniu jednokrotnej pomyłki, obejmującej wszys­t­kie te miejsca – Chopin od pewnego momentu zaczął "korygować" A zamiast próbną odbitkę Wf, a dopiero po jakimś czasie, zorientowawszy się w pomyłce, cofnął się i dopisał poprawki w druku. Tego typu rozpro­sze­nie uwagi na dwa teksty mogłoby również tłumaczyć przynajmniej niektóre pominięcia oznaczeń w Wf – byłyby to miejsca, w których kompozytor dopisał wskazówkę w A, ale egzemplarza korektowego Wf1 już nie uzupełnił.