op. 21, Koncert f-moll, cz. II

Wn1 obejmowało Koncert w wersji na jeden fortepian oraz sprzedawane opcjonalnie głosy orkiestrowe. Zarówno niniejsza charakterystyka, jak i wszystkie uwagi szczegółowe odnoszą się – z nielicznymi tylko wyjątkami – do wersji na jeden fortepian, obejmującej partię fortepianu solo i autentyczne wyciągi fortepianowe partii orkiestrowych (Tutti).

Wn1 jest oparte na A – patrz odpowiednia charakterystyka w cz. I Koncertu. Jednym z dowodów są miejsca, w których zgodny tekst wydań stanowi modyfikację zapisu A, a ślady wprowadzania zmian można dostrzec tylko w Wn1, np. w t. 22 czy 52).

Partia fortepianu Wn1 nosi ślady szczegółowej korekty. Tylko niektóre z wprowadzonych zmian można jednak z dużym prawdopodobieństwem przypisać Chopinowi (np. usunięcie jednej z przednutek w t. 28, uzupełnienia łuków l.r. w t. 15 i 83, być może także połączenie łuków pr.r. w t. 88), większość mogła być dziełem adiustatora. Mimo to szereg błędów, w tym powtórzonych za A, pozostało niepoprawionych:

• błędny rytm w t. 6,
• a¹ zamiast c² w ostatnim akordzie t. 20,
• seksta zamiast kwarty w t. 29,
• przednutka as² zamiast b² w t. 39,
• pominięcie dwóch ces¹ w t. 41,
• sześćdziesięcioczwórki zamiast trzydziestodwójek w t. 77 i 80,
• dodanie zbędnej nuty B w t. 77,
• błędne zakończenie trylu w t. 78,
• kilka błędów w t. 80,
• pominięcie b w t. 81, es² w t. 87,
• błędna poprawka ostatniej ćwierćnuty w t. 83,

Łukowanie Wn1 bardzo różni się od łukowania A. Złożone przyczyny tego stanu rzeczy omawiamy dokładniej w charakterystyce Wn1 w I części Koncertu. Co więcej, nawet tam gdzie oba źródła mają jednakowe łuki, jest to niejednokrotnie efekt korekty pierwotnego, czasem bardzo odmiennego łukowania, np. w t. 11-12, 14, 81 (pr.r.) czy 87. W wielu miejscach łuki Wn1 są wyraźnie błędne, np. w t. 3, 9-17, 15, 17, 20, 23, 24, 31, 33, 72-74, 79. Przy próbach ustalenia intencji Chopina najwięcej trudności sprawiają sytuacje, w których rezultatem korekty są łuki odmienne od wpisanych w A, które nie zawsze są przecież dokładne. Nie ma bowiem pewności, czy zmianę wprowadzono z polecenia Chopina, a jeśli tak, to czy chciał on zmienić łukowanie, czy tylko doraźnie poprawiał często rażące błędy. Uzupełnienia łuków l.r. w środkowym fragmencie (np. w t. 62) raczej nie są, zdaniem redakcji, autentyczne, na co wskazują np. t. 66-67 lub 69-70, w których zdublowane zostały łuki o małym prawdopodobieństwie autentyczności. Inne tego rodzaju niejasne źródłowo sytuacje występują np. w t. 2-3, 31, 64, 77, 81 (l.r.).

Najważniejsze inne zmiany niepewnej autentyczności, pojawiające się w Wn1:

• pominięcie seksty c¹-as¹ na początku t. 6,
• uzupełnienie pedalizacji w t. 26-27,
• zmiana b¹ na heses¹ w t. 41,
• zmiana przednutki rozpoczynającej tryl w t. 76,
• pominięcie łuku przetrzymującego c² w t. 81.

W Wn1 pominięto wiele oznaczeń wykonawczych, często bardzo wyraźnie zapisanych w A. Można to złożyć na karb ich niespotykanej obfitości i różnorodności – jeśli sztycharza obowiązywały jakieś ramowe choćby normy wydajności, przy tego rodzaju notacji pracował w dużym napięciu i pod presją czasu. Podobny mógł być powód ujednolicania znaków staccato (np. w t. 52, 53-54), a także schematycznego odtwarzania łuków. Poniżej podajemy przykłady pominiętych oznaczeń:

•  w t. 13, 
• łuki w t. 15, 17, 59-60, 72-74 i 88,
• kreseczki tenuto w t. 18 i 86,
• akcenty i inne oznaczenia w t. 20-21, akcenty w t. 23, 35, 38, 72,
• kropki staccato w t. 26-28, 35, 
• znaki pedalizacji w t. 26, 82,
•  w t. 44.

Znane są egzemplarze Wn1 z wcześniejszym wariantem okładki, na której nie wymieniono współpracujących z B&H firm w Petersburgu i Warszawie.