op. 21, Koncert f-moll, cz. I

Wn1 obejmowało Koncert w wersji na jeden fortepian oraz sprzedawane opcjonalnie głosy orkiestrowe. Zarówno niniejsza charakterystyka, jak i wszystkie uwagi szczegółowe odnoszą się – z nielicznymi tylko wyjątkami – do wersji na jeden fortepian, obejmującej partię fortepianu solo i autentyczne wyciągi fortepianowe partii orkiestrowych (Tutti).

Wn1 jest oparte na A, czego dowodzą:

• zgodność tekstów obu źródeł (poważniejsze wątpliwości budzi jedynie łukowanie, omawiamy je niżej);
• przechowywanie ½A w archiwach firmy Breitkopf & Härtel;
• kilkanaście widocznych w A znaczków, odpowiadających końcom stron partii fortepianu Wn1, wpisanych zapewne przez sztycharza tego wydania;
• kilkadziesiąt miejsc, w których zgodny tekst wydań stanowi modyfikację zapisu A (chodzi przede wszystkim o uzupełnienia brakujących znaków chromatycznych); ślady wprowadzania tych zmian można dostrzec właśnie w Wn1, nie są zaś widoczne w pozostałych wydaniach (np. w t. 103 czy 172).

Partia fortepianu Wn1 nosi ślady szczegółowej korekty. Tylko niektóre z wprowadzonych zmian można jednak bez zastrzeżeń przypisać Chopinowi (np. w t. 109-110, 157, 224), większość jest najprawdopodobniej dziełem adiustatora. Korekta miała prawdopodobnie przynajmniej dwie fazy, z których najpóźniejszą przeprowadzono już po wysłaniu do Paryża odbitek, będących podkładem do Wf1 (np. w t. 169-170). Pewna liczba wyraźnych usterek pozostała nieskorygowana, w tym:

• wydrukowanie pierwszego Tutti nutami normalnej wielkości;
• des zamiast c w dwóch ostatnich akordach t. 29;
• przeoczenie przednutki Es w t. 46;
• pominięcie pedalizacji w t. 71-72 i 179;
• c-e zamiast e-g w t. 84;
• pominięcie łuku przetrzymującego c¹ w t. 106-107;
• zastąpienie znaku  przez  w t. 121 i 283;
• pominięcie ćwierćnuty es¹ w t. 142 i 272;
• G zamiast F na początku t. 143,
• pominięcie nuty c¹ w akordzie w t. 174;
• błędy w określeniu zasięgu przenośnika oktawowego w t. 181, 211 i 249;
• c² zamiast b¹ w t. 187,
• brak zmian kluczy w partii l.r. w t. 299-300.

Osobnego omówienia wymaga kwestia łukowania, które w Wn1 bardzo różni się od łukowania A. Dokładna analiza, zwłaszcza stanu sprzed korekty, możliwego do otworzenia na podstawie widocznych śladów zmian na płytach (w całym Koncercie ponad 100), prowadzi do następujących wniosków:

• sztycharz Wn1, nie znając Chopinowskiego sposobu notowania łuków (wbrew powszechnie przyjętej konwencji najczęściej obejmują one w autografach Chopina pierwszą i ostatnią nutę, tak jak w naszym wydaniu), nie rozumiał często ich znaczenia i nie potrafił prawidłowo umiejscowić początków i końców łuków;
• wiele niedokładnie umiejscowionych łuków (zarówno w poziomie, jak i w pionie), np. większość łuków na s. 4, obejmującej t. 31-62 (por. np. łuk w t. 38-39 lub 41-42), sugeruje pracę niedbałą, przypuszczalnie pospieszną;
• łukowanie wydrukowane pierwotnie w Wn1 częstokroć odpowiada raczej nawykom sztycharza lub adiustatora niż odtwarza notację A (pewne cechy tych nieautentycznych łuków sugerują myślenie katego­riami smyczkowania – por. np. t. 335-336). Najczęstsze przeinaczenia to: dopasowywanie łuków do struktur metrycznych, zwłaszcza połówek i całych taktów (np. w t. 31-34, 191-194), unikanie zbyt długich łuków (np. w t. 225 czy 227-228), dodawanie łuków w sąsiednich lub analogicznych figurach, np. w drugiej ręce – por. t. 226 lub 267;
• w korekcie, przeprowadzonej z pewnością z inicjatywy Chopina i częściowo pod jego kontrolą, przywracano na ogół łukowanie A; znaczna liczba przeinaczeń pozostała jednak nieskorygowana. Stwarza to redakcji bardzo niekomfortową sytuację, gdyż w wielu przypadkach nie sposób rozstrzygnąć, czy konkretna zmiana, zwłaszcza w przypadku uzupełnień łuków, pochodzi od Chopina, czy nie. Przykłady tego rodzaju wątpliwych zmian: t. 77-78, 103-104, 118, 201-202, 284, 289, 290, 300, 345-346.

Niedokładności Wn1 dotyczą nie tylko łuków – wspomniane dopasowy­wa­nie do struktur metrycznych obejmuje także widełki dynamiczne, jak np.  w t. 140, a nawet znaki staccato (uzupełnienia w t. 139 i 140). Także i w tych przypadkach ocena autentyczności zmian bywa bardzo trudna, jednak przytoczone przykłady są wyraźnie błędne. Z reguły pomijano wężyki po znaku , np. w t. 179-180.

Najważniejsze inne zmiany niepewnej autentyczności pojawiające się w Wn1:

• zmiana przednutki rozpoczynającej tryl w t. 87 z f¹ na g¹,
• dodanie c² w t. 98,
• zmiana  na cresc. w t. 146,
• dodanie akcentu w t. 219,
• zastąpienie pojedynczej nuty oktawą w t. 280,
• usunięcie c¹ z akordu w t. 283,
• usunięcie c² na początku t. 290,
• zmiana akcentu długiego na widełki  w t. 300,
• zmiana c² na b¹ w t. 336.

Znane są egzemplarze Wn1 z wcześniejszym wariantem okładki, na której nie wymieniono współpracujących z B&H firm w Petersburgu i Warszawie.