|
e1 w t. 61-62 w A1, KK (→KB) i WL !!! miniat: t. 61 i pół 62, tylko dolna 5-linia, Corel. TGTU = bez kliszy |
|
|
eis1 i e1 w KJ, odczyt dosłowny # eis1 w t. 61 |
|
|
eis1 i eis1 w KJ, interpretacja kontekstowa # eis1 w obu taktach |
W tekście głównym podajemy wersję A1, występującą także w KK. Czy znajdowała się ona również w [A2] nie jest jednak pewne, gdyż oparta również na tym autografie KJ ma w t. 61 eis1 jako 3. ósemkę. Zdaniem redakcji, bardziej prawdopodobna jest pomyłka Ludwiki w KJ:
- kopie Ludwiki, zarówno Lenta, jak i innych utworów Chopina (por. np. Polonez B WN 17) generalnie zawierają znaczną liczbę błędów i niedokładności;
- kopistka mogła pomylić ten takt z t. 63, który zaczyna się identyczną figurą;
- możliwe wydaje się również dwukrotne uwzględnienie oznaczenia
– jeśli było ono wpisane "drobnym pismem" i umiejscowione tak jak w KK, można było, pisząc partię l.r., zobaczyć w nim 
przed 3. ósemką l.r., a przy wpisywaniu określeń wykonawczych, co na ogół robi się po zapisaniu tekstu wysokościowo-rytmicznego, odczytać je prawidłowo jako .
Umiejscowienie w KK mogło też jednak być jedną z możliwych przyczyn przeoczenia przez Kolberga przed 3. ósemką l.r., co prowadzi do mniej prawdopodobnej, ale nie niemożliwej wersji z eis1 w t. 61. Od razu pojawia się problem wysokości odpowiedniej nuty w t. 62, która odczytana dosłownie brzmi e1. Tego rodzaju oscylacje równoimiennych akordów są u Chopina w ogóle rzadkie, a zestawienie trzech kolejnych takich zmian nie ma odpowiednika w całej jego twórczości. Bardzo wątpliwy wydaje się też brak ostrzegawczego 
przed tą nutą – w podobnych sytuacjach typowe dla Chopina są właśnie przeoczenia znaków aktualnej tonacji. Zakładając, że tak właśnie było – Chopin wpisał podwyższający e1 na eis1 w t. 61, mając na myśli eis1 także w t. 62 – wersję z czterotaktowym zakończeniem w Cis-dur można uznać za wariant potencjalnie autentyczny od strony źródłowej, a także stylistycznej. Kilku- lub kilkunastotaktowe, majorowe zakończenia spotykamy bowiem w niejednej kompozycji Chopina, np. w Nokturnach e WN 23, cis op. 27 nr 1, fis op. 48 nr 2 czy f op. 55 nr 2, a także w Scherzu z Sonaty b op. 35 czy pieśni Narzeczony. Dwa ostatnie przykłady są nieco bardziej podobne do sytuacji w Lento, gdyż zmiana trybu następuje w trakcie wielokrotnego powtarzania krótkiego motywu, a finalna fraza pojawia się dopiero po chwili (scherzo) lub wcale (pieśń).
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany
zagadnienia: Przeoczenia znaków aktualnej tonacji, Błędy KJ, Niedokładności KJ, Błędy KK
notacja: Wysokość