op. 10 nr 9, Etiuda f-moll

Pierwsze wydanie francuskie, oparte na A. Porównanie z autografem, a także widoczne ślady korekt ujawniają szereg mniej lub bardziej prawdopodobnych zmian dokonywanych w druku. Korekty te, tak jak w pozostałych Etiudach op. 10, miały zapewne przynajmniej dwie fazy (patrz Etiuda C nr 1). O udziale Chopina we wszystkich korektach i ich obszernym zakresie świadczy zachowana korespondencja Schlesingera z Kistnerem, a ich namacalny dowód stanowi Wfkor (w Etiudzie a nr 2). Korygując Wf1 w tej Etiudzie, Chopin wprowadził nową koncepcję użycia mordentów (zmiany w t. 2-3, 6-7, 38-39 i 42), uzupełnił pedalizację (w 35 taktach), aplikaturę (ogółem w 15 taktach) znaki staccato (np. w t. 7, 10-11, 29, 33-34) i znaki chromatyczne (np. w t. 22) oraz poprawił i uzupełnił łukowanie (np. w t. 6-8, 14-16, 28, 29). W t. 33 zmieniono pisownię enharmoniczną 1. nuty z E na Fes.

Oprócz zilustrowanych wyżej zmian i uzupełnień, będących niewątpliwie rezultatem ingerencji Chopina, w Wf1 występuje szereg różnic w stosunku do A, których zakwalifikowanie jako autentycznych korekt jest nieoczywiste lub wręcz wątpliwe. Dotyczy to przede wszystkim pominiętych oznaczeń wykonawczych, np.:

• łuków l.r. w t. 2,
• wskazówek o charakterze dynamicznym, jak znaki  w t. 4 czy  w t. 28,
• kliników na początku t. 24-25;
• przednutki w t. 64.

Do tej kategorii trzeba też zaliczyć pewne zmiany układu oznaczeń, np. przesunięte w stosunku do A określenia  i legatissimo w t. 1, a także pojawienie się  zamiast  w t. 61.

Zdaniem redakcji zdecydowana większość tych sytuacji wynika z pośpiechu sztycharza. Można nawet podejrzewać, że była to mniej lub bardziej świadoma strategia działania, gdyż o ile pominięcie znaku nie zwiększało nakładu pracy (nawet jeśli Chopin wpisał potem znak w trakcie korekty, dodanie go nie wiązało się z żadnym dodatkowym wysiłkiem), o tyle wysztychowanie błędnego znaku wymagało jego uciążliwego usuwania. Jednak w pewnych fragmentach, w których obok powyższych braków pojawiają się dodane w korekcie Wf inne znaki lub zmiany, można uważać całość tekstu za skontrolowaną i zaakceptowaną przez Chopina. Każde z tego typu miejsc analizujemy więc indywidualnie, tak by z jednej strony uszanować ewentualną najpóźniejszą intencję Chopina, a z drugiej nie pozbawiać wykonawcy cennych autentycznych wskazówek, pominiętych być może tylko przypadkiem.

Wf1 nie jest też wolne – mimo kilkakrotnej korekty – od wyraźnych błędów, np. zbyt wcześnie skończony przenośnik oktawowy (t. 28) lub  w t. 32.

Mimo że podkładem dla Wf1 był A, w wydaniu tym widoczne są ślady korekt z wersji, które w tym autografie nie występują, np. f³ w t. 67. Są to prawdopodobnie przypadkowe błędy.