Wa2 - Pierwsze wydanie angielskie


Wydawca: Wessel & Co.
Data: 1835-1836
Tytuł: Douze Grandes Etudes || No. I
Dedykacja: ses amis J. Liszt et Ferd. Hiller

Zgodnie z informacją na stronie tytułowej – "zredagowa­ne z dodatkowym palcowaniem przez jego [Chopina] ucznia, I. Fontanę" – palcowanie Cho­pi­nowskie zostało w Wa2 w znacznym stopniu uzupełnione. Ponieważ nie jest jasne, czy uzupełnienia te wprowadzono już w pierwszym nakładzie Wa, symbol [Wa1] rezerwujemy dla istniejącego być może, lecz nieodkrytego egzemplarza bez dodatkowego palcowania. Z drugiej strony, przygotowanie nowego nakładu, w którym uzupełniono by palcowanie, pozostawiając bez poprawienia liczne wymienione niżej braki, wydaje się mało prawdo­po­dobne. Z tego względu, opierając się na obecnym stanie zachowanych źródeł, określamy Wa2 mianem pierwszego wydania angielskiego. 

Wa2 całe opus 10 jest podzielone na dwa zeszyty po sześć Etiud. Odtworzono w nim w zasadzie tekst Wf2 (patrz niżej), zwraca jednak uwagę spora liczba błędów i niedokładności:

  • pominięcie łuków przetrzymujących nuty basowe w t. 27-28 i 65-66;
  • pominięcie wszystkich akcentów i widełek dynamicznych na ostatniej stronie Etiudy (t. 69-78);
  • pominięcie cresc. w t. 42, znaku  w t. 48 i fermaty w t. 79.

Liczne usterki Wa2, jak również jego ogólna zgodność z podkładem (Wf), podważają także wiarygodność innej, umieszczonej na stronie tytułowej informacji – "nowe, zrewidowane wydanie". Sugeruje to bowiem co najmniej kontrolę poprawności tekstu, a być może nawet wprowadzenie pewnych poprawiających czytelność zmian. Tę sprzeczność można, zdaniem redakcji, wytłumaczyć w następujący sposób:

  • Zacytowana informacja na okładce dotyczy tak naprawdę Wa3, które w istocie zawiera zarówno poprawki błędów Wa2, jak i pewne dowolne uzupełnienia.
  • Wydawca, przygotowując nowy, poprawiony nakład (Wa3), dysponował jeszcze pewną liczbą egzemplarzy Wa2. Nie chcąc rezygnować z ich sprzedaży, wprowadził w nich odręcznie najważniejsze poprawki i oferował je klientom ze zmienioną stroną tytułową. Poprawki takie, dopisane prawdopodobnie piórem i korygujące niemal wszystkie wymienione wyżej przeoczenia sztycharza, są widoczne w egzemplarzu Wa2 prezentowanym w mUltimate Chopin. Także drugi znany egzemplarz (ze zbiorów British Library) zawiera podobne naniesienia, choć w mniejszej liczbie. 

Jeśli powyższa hipoteza jest słuszna, prezentowany egzemplarz pochodziłby z okresu przygotowywania Wa3, a więc 1835-1836.

W trzech miejscach Wa2 w zastanawiający sposób odbiega od tekstu Wf2, zgadzając się natomiast z przypuszczalnie pierwotnymi wersjami KLI (t. 5 i 53 oraz 29). Można by w tym widzieć przykłady kolejnych pomyłek sztycharza (wszystkie zmiany idą w kierunku ujednolicenia figuracji) lub nawet ingerencję Fontany, który mógł je wprowadzić, znając Etiudę jeszcze z okresu przed publikacją i nie wiedząc o późniejszych Chopinowskich zmianach. Zdaniem redakcji, sprawę tych różnic należy połączyć z kwestią filiacji. W innych Etiudach Wa2 (w drugim zeszycie Wa3) zgadza się z tekstem Wf1, a nie Wf2. Tak się jednak składa, że w tej Etiudzie wszystkie różnice między nakładami Wf dotyczą błędów Wf1, w których zakłócona została regularna budowa figuracji. Jeśli więc założyć, że tekst podkładu poddano w Wa2 wstępnej adiustacji, polegającej na wytropieniu odstępstw od schematu figuracji, to tłumaczyłoby to zarówno opisane wyżej różnice w stosunku do Wf, jak i pozorną zgodność z Wf2.

Palcowanie dodane przez Fontanę obejmuje zarówno uzupełnienia palcowania Chopinowskiego (ogółem w 20 taktach), jak i propozycje alternatywnego palcowania (ogółem w 13 taktach), patrz uwaga do t. 1-11.

Widoczne w prezentowanym egzemplarzu nieliczne dopiski ołówkowe nie mają wartości źródłowej.

Oryginał w: Royal Academy of Music, Londyn
Sygnatura: 4 Chopin 10 (1)