op. 11, Koncert e-moll, cz. II

Datowanie i identyfikacja pierwszego wydania angielskiego napotyka na trudności. Przyjmujemy, że pierwszy nakład ukazał się w maju 1834 r., a prezentowany egzemplarz pochodzi z drugiego nakładu, różniącego się jedynie detalami okładki. W szczególności obecność wśród wymienionych na okładce utworów Chopina Poloneza op. 3, opublikowanego w kwietniu 1836, oznacza, że prezentowany egzemplarz nie mógł się ukazać przed tą datą. Dokładniejsze omówienie tych kwestii – patrz charakterystyka Wa1 w I części Koncertu.

Wa1 obejmuje jedynie Koncert w wersji na jeden fortepian – tak jak w przypadku Koncertu f op. 21 materiał orkiestrowy nie był przez Wessla drukowany. Odtworzono w nim tekst Wf z licznymi poprawkami i uzupełnieniami. Adiustacja była staranna – poprawiono dużą część oczywistych błędów i niedokładności, np.:

• uzupełniono większość pominiętych znaków chromatycznych, w tym prawie wszystkie wymienione w charakterystyce Wf (oprócz t. 103 i 113);
• poprawiono błędy i nieścisłości w zapisie rytmu, np. w t. 23, 53, 63, 94;
• przeniesiono na właściwe miejsce  przed ostatnią ósemką t. 44, a niedokładnie zapisany  w t. 77 przesunięto przed ais;
• poprawiono niektóre błędy wysokościowe, np. w t. 45, 73 (nietrafnie), 108.

Także mniej oczywiste zmiany można często uznać za trafne, a przynajmniej uzasadnione, np.:

• uzupełnienie łuków l.r. na wzór podobnych figur w t. 17 i 58, 19, 76;
• doprecyzowanie być może niedokładnego łuku w t. 16-17;
• dodanie znaków ostrzegawczych, np. w t. 47 i 58;
• sprecyzowanie rytmu pr.r. na 4. mierze t. 91.

Nic jednak nie wskazuje, by Chopin brał udział w powstaniu Wa – wszystkie zmiany i uzupełnienia w stosunku do Wf można wytłumaczyć działaniami starannej adiustacji, zwłaszcza że adiustatorem był zaprzyjaźniony z Chopinem i znający jego twórczość Fontana.

Wprowadzono także pewne dowolne zmiany, niemieszczące się w dwóch kategoriach omówionych powyżej, np.:

• dodano arpeggio w t. 16 i 57, a także 44,
• użyto akcentów pionowych zamiast krótkich w t. 34,
• dodano sprzeczne z podobnymi figurami łuki w l.r. w t. 51, 58,
• niedokładnie odtworzono akcenty długie w t. 65 i 67,
• poprawiono błąd w t. 73 w sposób niezgodny z logiką rysunku akompaniamentu,
• zmieniono kropkę staccato na klinik w t. 74,
• przetrzymano cis² w t. 112,
• pominięto łuk przetrzymujący e w t. 122.

Niektóre błędy umknęły uwagi adiustacji, np. brak  nad mordentem w t. 72, ćwierćnuta zamiast ósemki w t. 91.

W Wa1 popełniono również nowe błędy, np. przeoczono klinik w t. 52.

Jeśli chodzi o palcowanie Fontany, to mimo iż wykazuje wiele zgodności z Chopinowskimi wpisami w egzemplarzach lekcyjnych, najprawdopodobniej nie było konsultowane z Chopinem. Nie można jednak wykluczyć, że pozostając w okresie powstawania Koncertu w bliskim kontakcie z Chopinem, Fontana częściowo poznał palcowanie kompozytora. Z drugiej strony wydaje się niemożliwe, by mógł on zapamiętać szczegółowe wskazówki w tym względzie do całego Koncertu, tak więc kwestię autentyczności poszczególnych propozycji Fontany należy traktować z dużą ostrożnością. Tam gdzie w Wf podane jest palcowanie Chopinowskie, Fontana go nie zmieniał, a co najwyżej uzupełniał.