|
Łuk (tenuto?) w Wf !!! miniat: dwie półnuty na górnej pięciolinii, bez dynamiki (z rozplanowaniem odpowiednim dla wariantu 22). EZTU |
|
|
Bez łuku w Wn |
|
|
Łuk przetrzymujący cis3 w Wa |
|
|
Pasaż wpisany do WfS, możliwe odczytanie EZnieU1 |
|
|
Powtarzane cis3 w WfH, odczyt dosłowny |
Występujący w Wf (→Wa) łuk pomiędzy nutami cis3 budzi wątpliwości jeśli chodzi o jego pochodzenie, a zwłaszcza znaczenie:
- brak łuku w Wn może oznaczać, że dodano go Wf dopiero w ostatniej fazie korekt. Niewykluczone jednak, że łuk w Wn pominięto pomimo jego obecności w Wf, np. wskutek przeoczenia;
- narzucająca się interpretacja łuku jako przetrzymującego wydaje się mało prawdopodobna. Jeśli bowiem Chopin nie chciał powtarzać cis3, to mógł po prostu nie pisać tej nuty, gdyż relacje rytmiczne są w tym takcie rozluźnione ze względu na wstrzymanie regularnego przebiegu czasowego na fermacie;
- za powtarzaniem cis3 przemawiają także dopiski w WfH i WfD, w których nuta ta jest kilkakrotnie powtarzana;
- notacja Wf, w którym łuk nie jest ustawiony poziomo i nie jest doprowadzony do samej ósemki, może sugerować użycie łuku-tenuto (por. Etiudę a op. 25 nr 4, t. 30);
- nie można wykluczyć jakiegoś nieporozumienia w odczytaniu notacji Chopinowskiej, czy to w autografie, czy w korekcie Wf.
W tej sytuacji, by nie sugerować nieuzasadnionego naszym zdaniem przetrzymania cis3, w tekście głównym łuk pomijamy.
Wypełniający 5 ósemek pasaż został w WfS dopisany na marginesie obok t. 59. Nie jest to pismo Chopina, co w przypadku WfS w nie podważa jednak autentyczności tego wariantu. Zasadniczym problemem jest jednak kwestia jego umiejscowienia, gdyż pasaż ten można sensownie umieścić zarówno w 1. połowie t. 59, położonego najbliżej wpisu (jako pasaż A-dur), jak i po arpeggiowanym akordzie w t. 61, który w Wf znajduje się w tej samej linii tekstu (jako pasaż a-moll). Zdaniem redakcji, to drugie miejsce jest bardziej prawdopodobne ze względu na wariant dodany w tym takcie w WfH – wpisany tam, zbliżony w charakterze pasaż dowodzi, że Chopin brał pod uwagę figuracyjne dopełnienie arpeggiowanego akordu na 2. mierze taktu. Także połączenie pasażu z sąsiednimi elementami tekstu właśnie w t. 61 jest szczególnie gładkie – ręka zaczyna pasaż w pozycji poprzedzającego akordu i kończy w pozycji następującego.
Oczywiście, w jednym wykonaniu pasaż można uwzględnić tylko w jednym miejscu, toteż jako tekst WfS traktujemy wariant umiejscowiony w t. 61.
Dosłownie odczytany wariant WfH wyklucza równoczesne zastosowanie omówionej wyżej interpretacji pasażu WfS. Inna interpretacja wpisu WfH – patrz uwaga w dalszej części tego taktu.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach
zagadnienia: Naniesienia w egzemplarzach lekcyjnych, Dopiski WfS, Autentyczne zmiany i warianty po publikacji, Dopiski WfH
notacja: Rytm