op. 35, Sonata b-moll, cz. II

  t. 81-87

		6 różnych łuków w KG !!!   miniat: t. 81-82 i 87 (ten z numerem taktu), tylko dolna 5-linia, ścieśnione.       łuki od 1, od 2 i cztery łuki od 1 (t. 87 bez łuku)
		Bez łuków w Wf
		7 krótszych łuków w Wa EZnieU
		4 dłuższe łuki w Wn1 EZTU w t. 82-85
		5 dłuższych łuków w Wn2 EZTU w t. 81-85
		7 dłuższych łuków – propozycja redakcji EZTU

Zarówno w tych taktach, jak i dalej w t. 88-92 i analog. łukowanie źródeł jest fragmentaryczne i nieprecyzyjnie zanotowane: 

• Wf ma w tych fragmentach tylko jeden łuk, od początku t. 164 do końca t. 166. Zdaniem redakcji, jest to przede wszystkim skutek niedokładności sztycharza, który w całej środkowej części Scherza umieścił łuki l.r. tylko w trzech linijkach (t. 141-166), obejmujących wewnętrzny odcinek o zmienionej fakturze (w Des-dur);
• o wiele obfitsze łukowanie znajduje się w KG (→Wn) – jednotaktowe łuki w t. 81-86, 162-163 i 171 oraz dłuższe, frazowe łuki w t. 96-100, 104-108, 132-137, 164-166 i 172-177 (trzy ostatnie do 1. ćwierćnuty ostatniego wymienionego taktu). Brak łuków w t. 87, 88-92, 124-128 i 167-168 można wytłumaczyć przeoczeniem kopisty lub Chopina w [A]; to ostatnie wydaje się prawdopodobne zwłaszcza w t. 167-168;
• Wa ma jednotaktowe łuki w t. 81-87 oraz kilkutaktowe wszędzie tam, gdzie występują odpowiednie frazy – w t. 88-92, 96-100, 104-108, 124-128, 134-137, 164-168 i 172-177. Łukowanie to niemal na pewno zostało dodane przez Chopina w podkładzie do Wa1. Wskazuje na to z jednej strony zasadnicza zgodność z KG, jeśli chodzi o miejsca, w których łuki zostały dodane (w tym doprowadzenie łuków do początków t. 137 i 177), a z drugiej różnice dowodzące niezależności obu źródeł, np. moment rozpoczęcia większości łuków). Umieszczenie łuków w t. 99-100 i 134-137 nad partią pr.r. to niewątpliwie skutek jakiegoś nieporozumienia przy odczytaniu wpisów Chopina.

Opisany stan źródeł pozwala na następujące obserwacje i wnioski:

• Osobne łuki w każdym z t. 81-87 wpisane zostały niewątpliwie jako wzór dla wszystkich podobnych figur w tym kontekście. Podobną funkcję mają być może łuki KG w t. 162-163, choć obecność łuku także w t. 171 może oznaczać, że w dwóch ostatnich frazach Chopin chciał oznaczyć łuki we wszystkich tego typu taktach, lecz łuk w t. 169 (i będącym jego powtórzeniem t. 170) został przeoczony.
• W t. 88-92 i analog. postęp najwyższych nut zapisanej na dolnej pięciolinii ma być objęty jednym łukiem, długości mniej więcej pięciu taktów. Wszelkie odstępstwa od tej reguły mają niewątpliwie przypadkowy charakter.
• Głównym problemem jest rozstrzygnięcie, czy we wszystkich powyższych sytuacjach łuki mają się zaczynać od 1., czy od 2. ćwierćnuty taktu (podobna trudność pojawia się wielokrotnie w utworach Chopina nawet wtedy, gdy dysponujemy zachowanym autografem – por. Mazurek g op. 24 nr 1, t. 21).
  – W Wa początki łuków umieszczone są zawsze nad 2. ćwierćnutą taktu, nie jest jednak absolutnie pewne, czy wpisy Chopina były rzeczywiście tak jednoznaczne, czy tylko tak zostały zinterpretowane.
  – Notacja [A] sugerowała raczej rozpoczynanie łuków od 1. miary taktu, zwłaszcza tych jednotaktowych. Tak rozpoczyna się jedyny łuk w Wf i większość łuków KG – na siedem wypisanych taktów z jednotaktowymi łukami (t. 81-84, 162-163 i 171) tylko łuk w t. 82 biegnie wyraźnie od 2. ćwierćnuty, a z pięciu łuków frazowych trzy zaczynają się zdecydowanie od 1. miary taktu (pojawiające się różnice mają, zdaniem redakcji, przypadkowy charakter).

Trzeba jeszcze omówić zakres ujednolicania pisowni łuków. Zdaniem redakcji, nie ma żadnych podstaw, by kwestionować jednolite traktowanie wszystkich taktów objętych osobnymi łukami. Podobnie, wszystkie łuki frazowe muszą zaczynać się albo od 1., albo od 2. ćwierćnuty taktu. Nie jest natomiast powiedziane, że obie te grupy łuków należy traktować łącznie w tej kwestii. Pojawiające się na początku kolejnych taktów nuty basowe podkreślają kołyszący, taneczny charakter akompaniamentu, w którym motyw melodyczny górnych nut akordów nie gra pierwszoplanowej roli. Kilkutaktowe łuki wydzielają natomiast postęp melodyczny, po zamilknięciu głosu basowego wychodzący w akompaniamencie na pierwszy plan. Wydaje się więc zupełnie możliwe pogodzenie obejmujących całe takty łuków w t. 81-87 i analog. z rozpoczynającymi się od 2. miary taktu łukami w t. 88-92 i analog.

Podsumowując, redakcja uważa za możliwe trzy wersje łukowania tych taktów:

1. Jednolite łukowanie, w którym zarówno łuki jednotaktowe, jak i wielotaktowe rozpoczynają się od 1. miary taktu – tekst główny na podstawie KG (→Wn) i Wf.
2. Jednolite łukowanie z łukami rozpoczynającymi się od 2. miary taktu – Wa.
3. Łuki jednotaktowe od 1. miary taktu, łuki wielotaktowe od 2. miary – na podstawie alternatywnej interpretacji łuków KG, wspartej notacją Wa (dla łuków wielotaktowych).

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Niejasności graficzne; Różnice w źródłach

zagadnienia: Błędy Wn, Adiustacje Wn, Autentyczne korekty Wa

notacja: Łuki

Przejdź do tekstu nutowego