Cztery autentyczne wersje tych taktów (oznaczone numerami 1-4) dzielą się na dwie pary, różniące się rozpiętością akordów: "rozległe" wersje 1. i 3. oraz "skupione" wersje 2. i 4. Jest bardzo prawdopodobne, że właśnie wahanie między zakończeniem rozległym, odpowiadającym dźwiękowo całości Ballady, a skupionym, niewykraczającym poza atmosferę kilku ostatnich taktów (od tempo primo) było przyczyną aż tylu zmian w tym fragmencie.
Wśród wersji rozległych wersja 3., wpisana przez Chopina do KG w formie poprawek do napisanej przez kopistę wersji 2., jest wprawdzie późniejsza od wersji 1., zawiera jednak błąd wysokościowy (C1 zamiast E1 w t. 203) i trzy wyraźne niezręczności stylistyczne:
- zdwojenie nuty prowadzącej gis-gis1 w t. 203;
- brak rozwiązania gis na a;
- dwuoktawowy skok basu z e w t. 202 na E1 w t. 203.
Nasuwa się w związku z tym następujący wniosek: o ile sam fakt dokonania przez Chopina poprawek w KG jest wyrazem jego niewątpliwej intencji, aby przejść z wersji skupionej na rozległą, o tyle rezultat tych poprawek, będący zapewne wynikiem pośpiechu przy ich wprowadzaniu, nie może być uznany za ostateczny. Wersją rozległą, oddającą zamysł Chopina w sposób najdoskonalszy, jest więc wersja 1.
Wśród wersji skupionych za ostateczną trzeba uznać wersję 4, wprowadzoną przez Chopina w korekcie Wf2 w miejsce wersji 2.
Do tekstu głównego przyjęliśmy rozległą wersję 1., odpowiadającą całości Ballady, gdyż dokonując w korekcie Wf2 zmian wersji skupionej, Chopin mógł czuć się skrępowany wprowadzaniem w druku zbyt daleko idących zmian. W formie wariantowej uwzględniamy też charakterystyczną dla Chopina przednutkę dopisaną w KG.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne
zagadnienia: Poprawki A, Wahania Chopina, Błędy wynikające z poprawek, Błąd tercjowy, Skreślenia A, Autentyczne korekty Wf, Błędy KG, Autentyczne korekty KG
notacja: Wysokość
