op. 38, Ballada F-dur

Filiacja źródeł

Chronologia powstawania i filiacja źródeł do Ballady F-dur op. 38 nie pozostawia większych wątpliwości. Choć pierwsze wzmianki o Balladzie pochodzą już z 1836 r. (wspomnienia Roberta Schumanna z pobytu Chopina w Lipsku), to informacje o pracy nad rękopisem pochodzą dopiero z czasów pobytu na Majorce – w listach do Fontany z początku 1839 r. Chopin zapowiada przesłanie do Paryża rękopisu Ballady. Ostatecznie prace nad utworem Chopin zakończył latem 1839 r. w Nohant. Autograf (A) posłużył jako podkład do dwóch równoległych wydań: francuskiego (Wf1) i angielskiego (Wa1). Na jego podstawie powstała też kopia, przygotowana przez Adolfa Gutmanna (KG), którą wykorzystano jako podkład do wydania niemieckiego (Wn1). Chopin naniósł w niej kilka drobnych zmian, uzupełnił też pedalizację i dynamikę. Wf1 jest pełne błędów (prawdopodobnie nakład ten obejmował tylko kilka egzemplarzy, które nie były dystrybuowane), natychmiast więc – jeszcze w 1840 r. – wydano drugi nakład (Wf2), w przygotowaniu którego uwzględniono korektę Chopina. Udział kompozytora w powstaniu kolejnego, trzeciego nakładu (Wf3) budzi natomiast poważne wątpliwości.

Wśród zachowanych źródeł do Ballady wymienić należy również dwa zapisane ręką Chopina źródła, niemające znaczenia dla ustalenia tekstu. Są to: szkicowy wpis do pamiętnika szwedzkiego kompozytora, Ivara Hallströma, obejmujący dwutaktowy wycinek głównego tematu (Musik- och teatermuseet, Sztokholm) oraz trzytaktowy incipit zapisany i sygnowany przez Chopina w spisie jego kompozycji, sporządzonym w większości przez Augusta Franchomme'a, a znajdującym się w zbiorze obejmującym m.in. WfS (Bibliothèque Nationale de France, Paryż).

Zasady tworzenia tekstu głównego
Ballady F-dur op. 38

Za podstawę przyjmujemy A z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez Chopina w KG oraz Wf2. Bierzemy też pod uwagę naniesienia Chopina w egzemplarzach lekcyjnych.