|
!!! [miniat : górna 5-linia, odpowiednie półtora taktu, bez szczątków łuku l.r., t. 7 trochę ścieśniony (niedużo). Tu dwa znaki, pierwszy od półnuty w t. 6 do początku ostatniej ósemki tego taktu (pół taktu), drugi tak samo w t. 7 (cały takt)] |
|
|
Możliwa interpretacja Wf1 !!! ["dawne TGTU" = jeden znak na półtora taktu] |
|
|
!!! [tylko znak w t. 7] |
|
|
Wariantowa propozycja redakcji !!!!!!!!!!!! NOWE TGTU !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! [dwa znaki jak Wf, tylko pierwszy w nawiasie okrągłym (wziąć ten od pedału albo od łuku 18-19 i ewentualnie wielkość ładnie dopasować)] |
Oto zestawienie znaków 
w podobnych taktach w całym Preludium (podwójna kreska taktowa oznacza początek nowej linii tekstu):
| Takty | Wf1 | Wf2 | Wa | Wn |
|---|---|---|---|---|
| 6-7 |
 |
 |
|
 |
| 10-11 |
|
 |
|
 |
| 20-21 |
|
|
|
|
| 24-25 |
 |
|
|
|
| 36-37 |
|
|
|
|
| 40-41 |
|
|
|
|
| 44-45 |
|
|
|
|
| 48-49 |
|
|
|
|
| 68-69 |
|
|
|
|
| 72-73 |
|
|
|
|
| 85-86 |
|
|
|
 |
| 87-88 |
|
|
|
|
Na powyższym zestawieniu widać, że sztycharze (lub adiustatorzy) stając przed koniecznością podziału długich widełek , zastępowali je dwoma takimi znakami (Wf2 na podstawie Wf1 w t. 20-21). Dokonywano także odwrotnej interpretacji – parę widełek na przejściu linii zastąpiono jednym znakiem (Wa na podstawie Wf w t. 36-37). W źródłach opartych na autografach dwa znaki pojawiają się tylko na przejściach linii (w t. 6-7 i 36-37 w Wf1 oraz w t. 87-88 w Wn). W świetle tego, co stwierdzono powyżej, można to więc uważać za pisownię wymuszoną przez układ graficzny tekstu. Zarazem nie da się jednak całkiem odrzucić hipotezy przeciwnej, w myśl której to właśnie występujące w sumie 9 razy półtorataktowe znaki (3 w Wf1 i 6 w Wn) są interpretacją par widełek zapisanych przez Chopina w autografach. Przypadki tego rodzaju zmian, noszących ewidentne znamiona nadinterpretacji, są znane z innych utworów Chopina, np. trzy kolejne znaki 
w t. 5-7 i analog. Walca Es op. 18 zastąpiono w drugim wydaniu francuskim (H. Lemoine, 3611.HL) jednym, trzytaktowym znakiem (patrz też Sonata b op. 35, cz. II, t. 5-6).
Biorąc pod uwagę powyższe, redakcja proponuje następujące rozwiązania:
- Do tekstu głównego przyjmujemy notację Wn, w t. 6, 24 i 72 uzupełnioną w formie wariantowej (znaki w nawiasach) na podstawie porównania z Wf i z analogicznymi taktami.
- Sugerujemy alternatywne możliwości interpretacji wszędzie tam, gdzie można podejrzewać niedokładną notację lub nietrafne odczytanie autografów.
Różnica pomiędzy jednym, a dwoma znakami może mieć istotne znaczenie dla wykonania. W notacji Chopinowskiej widełki takie oznaczają z reguły "akcentowane diminuendo", tak iż w omawianych taktach jeden (półtorataktowy) znak wyznacza jeden punkt kulminacyjny wraz z wejściem pr.r., podczas gdy dwa znaki nie determinują tego jasno, a naturalny rozwój linii ósemek prowadzi raczej do wypisanej appogiatury na początku t. 7 i analog., sugerując jej wyraźniejsze zaakcentowanie.
Z drugiej strony, biorąc pod uwagę pary fraz, np. w t. 6-7 i 8-9, za atrakcyjne od strony wyrazowej można uważać ich zróżnicowanie dynamiczne (diminuendo w t. 6 i crescendo w t. 8) co nieco wyraźniej sugeruje notacja z półtorataktowym znakiem.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Widełki dynamiczne kontynuujące
notacja: Artykulacja, akcenty, widełki