op. 50 nr 3, Mazurek cis-moll

  t. 17

		Akcent długi w AI !!!   miniat: Corel, ten takt od 2. miary z marginesem z lewej, tylko górna 5-linia.                 EZTU = akcent długi
		w Af (→Wf) EZnieU
		Krótki akcent w Wn EZnieU1
		Bez znaku w Wa

Akcenty w t. 17-24 i analog. nastręczają trudności, jeśli chodzi o rozróżnienie krótkich i długich znaków. W wydaniach występują niemal wyłącznie krótkie akcenty, a nieznaczne różnice długości mają przypadkowy charakter. Wyjątek stanowią t. 17, 109, 115, w których w Wf pojawiają się wyraźnie dłuższe znaki, niektóre prawdopodobnie w wyniku korekty Chopina (t. 109 i 115). Poniższa analiza dotyczy więc przede wszystkim autografów.
Akcenty pogrupujemy według ich miejsca w czterotakcie – omówimy kolejno akcenty w t. 17, 21 i analog., 18, 22 i analog., itd.:

• Akcenty w t. 17, 21 i analog. są w obu autografach niewątpliwie długie, a przy pierwszym z nich w Af można mieć nawet wątpliwości, czy nie jest on znakiem diminuendo, jak to odczytano w Wf. Przeciw takiej interpretacji przemawia jednak znak w AI, niewiele krótszy, ale dotyczący wyraźnie akordu na 2. mierze taktu. Jednoznacznie akcentujący charakter musiał mieć również znak w [An], skoro w Wn nadano mu postać zwykłego, krótkiego akcentu. Znaki w t. 21 i 113 są typowymi akcentami długimi, typowy kształt ma również krótszy znak w t. 109.
• Akcenty w t. 18, 22 i analog., w Af wąskie, poziome i dość długie, robią wrażenie akcentów długich. Chopin miał jednak mało miejsca między akordami obu rąk, co mogło wpłynąć na taki właśnie ich kształt. Znaki w AI są krótsze, zwłaszcza w t. 22. Co więcej, na pewne wahania co do rodzaju znaku wskazuje również Af – w t. 22, 110 i 114 Chopin początkowo wpisał akcenty nad akordami pr.r. i wszystkie te znaki, ostatecznie skreślone, były wyraźnie krótsze. Z drugiej strony, niejednoznaczna jest także interpretacja akcentów AI – znaki są krótkie, ale umieszczone po akordzie, co prawdopodobnie było jednym z Chopinowskich sposobów pisania akcentów długich (por. autograf okolicznościowy Etiudy a op. 10 nr 2, t. 45-46).
• Znaki w t. 19, 111 i 115 (w t. 23 nie ma akcentu w żadnym ze źródeł) można by uznać za dość typowe akcenty krótkie, gdyby nie ich wielkość – wszystkie są wyraźnie dłuższe np. od znaków w t. 20, 24 i analog. Za akcentem długim przemawia ponadto Chopinowska korekta znaku w t. 115.
• Wszystkie akcenty w t. 20, 24 i analog. to wzorcowe, krótkie akcenty.

Powyższe spostrzeżenia stanowią podstawę następujących decyzji redakcyjnych:

• w t. 17 do tekstu głównego przyjmujemy interpretację kontekstową znaku Af, czyli akcent długi. Akcenty długie, w autografach niewątpliwe, podajemy w tekście głównym również w pozostałych taktach tej grupy;
• w t. 20 i analog. podajemy krótkie akcenty, występujące zgodnie we wszystkich źródłach;
• w t. 18 i analog. w tekście głównym przyjmujemy akcenty krótkie ze względu na analogię rytmiczną z t. 20 i analog. i podobną funkcję zakończenia dwutaktowego motywu. Akcenty długie, bliższe dosłownemu odczytowi znaków w Af, proponujemy jako wersję alternatywną;
• w t. 19 i analog. do tekstu głównego przyjmujemy akcenty długie, opierając się na autorytecie Chopinowskiej korekty Wf w t. 115*. Krótkie znaki proponujemy jako równorzędną opcję.

W tekście głównym akcenty długie i krótkie występują zatem naprzemiennie, przy czym długie padają zawsze na 2. miarę taktu, a krótkie – na trzecią. Wersja alternatywna, po zamianie akcentów w wewnętrznych taktach, ma natomiast akcenty długie w pierwszej, a krótkie w drugiej połowie każdego czterotaktu. Długie znaki podkreślają zawsze pełny, sześciodźwiękowy akord, tworzący podstawę harmoniczną tych taktów. Muzycznie uzasadnione i niesprzeczne z zapisem wydają się i inne rozwiązania, np. akcenty długie tylko w t. 17 i analog., a więc na ćwierćnutach z kropką, będących najdłuższymi wartościami rytmicznymi tego odcinka.

^* W bliźniaczej sytuacji w Mazurku As op. 24 nr 3, t. 5, 9 i analog., Chopin również wskazał raczej akcenty długie.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Niejasności graficzne; Różnice w źródłach

zagadnienia: Akcenty długie, Błędy Wa

notacja: Artykulacja, akcenty, widełki

Przejdź do tekstu nutowego