|
!!! miniat: od 2. ósemki t. 2 do ostatniej t. 3, tylko górna 5-linia, ścieśnione. Tu pusta klisza |
|
|
!!! EZTU t. 2-4 |
|
|
!!! EZnieU |
|
|
!!! |
Znaki dynamiczne w pierwszym ośmiotakcie Etiudy i pierwszej części jego zmienionego powtórzenia (t. 1-12) tworzą w źródłach dwa odrębne zestawy (od t. 13 wszystkie źródła prezentują zasadniczo zgodny obraz dynamiki):
-
w A (→Wf) jedynym znakiem jest
w t. 8; -
pozostałe źródła mają trzy pary znaków
w t. 2-4 i 6-8 i 11-12 oraz dwa pojedyncze znaki , wzmacniające akcenty w t. 9-10.
Chronologia tych wersji nie jest oczywista – jeśli A nie zawierał w czasie sporządzania KF i podkładu do Wa żadnych znaków dynamicznych w tych taktach, to nie sposób stwierdzić, czy Chopin najpierw dopisał wersji pierwszej w A czy znaki wersji drugiej w KF i podkładzie do Wa.
Od strony muzycznej sytuacja przypomina Etiudę Es op. 10 nr 11. Każda z powyższych wersji daje sensowny i inspirujący obraz muzyki:
-
w pierwszej początkowy ośmiotakt traktowany jest od strony dynamicznej neutralnie. Intrygująca jest sama struktura fakturalno-rytmiczna, klimat harmoniczny, naszkicowana tylko, choć wcale nie oczywista linia melodii. Crescendo w t. 8 podkreśla powrót do głównej tonacji i wprowadza powtórzenie otwierającej frazy, w którym akcentowane synkopy inicjują zaskakująco nową – choć wykorzystującą niemal niezmieniony schemat interwałowy – wizję melodii. Niuans dynamiczny oznaczony jest dopiero w t. 14-16 i ponownie w powiązaniu ze strukturą harmoniczną i formalną – modulacja do tonacji e-moll, za pierwszym razem (t. 7) tylko zaanonsowana, teraz osiąga swój cel, czemu towarzyszą wyraźne już efekty dynamiczne w postaci echa (
w t. 17) i kolejnego (po t. 8) crescenda wprowadzającego nową frazę (
w t. 19). -
w drugiej wersji Chopin od początku w naturalny sposób niuansuje frazowanie w obu ośmiotaktach, nie sugeruje natomiast ich wzajemnej relacji, pomijając w t. 8.
Obie wersje nie muszą być zresztą traktowane jako wykluczające się, gdyż Chopin mógł pozostawić uzupełniające się oznaczenia w różnych źródłach wskutek rozproszenia uwagi przy ich dopisywaniu w trzech rękopisach edycyjnych. O tym, że przypuszczalnie akceptował włączenie crescenda w t. 8 w ciąg niuansów zapisanych w pozostałych rękopisach, świadczą t. 44-46, w których analogiczne znaki współistnieją w wersji Wf. Dlatego też w tekście głównym, przyjmując wersję drugą jako podstawową, sygnalizujemy zarazem możliwość uzupełnienia jej o wskazane w pierwszej wersji crescendo w t. 8.
Krótsze widełki w Wn2 (→Wn3) to przypuszczalnie wynik adiustacji wydawcy, choć można sobie także wyobrazić pomyłkę sztycharza.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Zakresy widełek dynamicznych, Adiustacje Wn, Autentyczne korekty KF
notacja: Artykulacja, akcenty, widełki