A
Tekst główny
A - Autograf
KF - Kopia Fontany
Wf - Wydanie francuskie
Wf1 - Pierwsze wydanie francuskie
Wf2 - Poprawiony nakład Wf1
WfD - Egzemplarz Dubois
WfJ - Egzemplarz Jędrzejewiczowej
WfS - Egzemplarz Stirling
Wn - Wydanie niemieckie
Wn1 - Pierwsze wydanie niemieckie
Wn1a - Poprawiony nakład Wn1
Wn1b - Wadliwy nakład Wn1
Wn2 - Drugie wydanie niemieckie
Wn3 - Zmieniony nakład Wn2
Wa - Wydanie angielskie
Wa1 - Pierwsze wydanie angielskie
Wa2 - Poprawiony nakład Wa1
Wa3 - Zmieniony nakład Wa2
porównaj
  t. 2-4

Bez znaków w A (→Wf)

!!!   miniat: od 2. ósemki t. 2 do ostatniej t. 3, tylko górna 5-linia, ścieśnione.      Tu pusta klisza 

  w KF (→Wn1)

!!!      EZTU t. 2-4

  w Wa

!!!     EZnieU

  w Wn2 (→Wn3)

!!!        = EZnieU2,   = EZnieU

Znaki dynamiczne w pierwszym ośmiotakcie Etiudy i pierwszej części jego zmienionego powtórzenia (t. 1-12) tworzą w źródłach dwa odrębne zestawy (od t. 13 wszystkie źródła prezentują zasadniczo zgodny obraz dynamiki):

  • w A (→Wf) jedynym znakiem jest  w t. 8;
  • pozostałe źródła mają trzy pary znaków   w t. 2-4 i 6-8 i 11-12 oraz dwa pojedyncze znaki , wzmacniające akcenty w t. 9-10.

Chronologia tych wersji nie jest oczywista – jeśli A nie zawierał w czasie sporządzania KF i podkładu do Wa żadnych znaków dynamicznych w tych taktach, to nie sposób stwierdzić, czy Chopin najpierw dopisał  wersji pierwszej w A czy znaki wersji drugiej w KF i podkładzie do Wa.

Od strony muzycznej sytuacja przypomina Etiudę Es op. 10 nr 11. Każda z powyższych wersji daje sensowny i inspirujący obraz muzyki:

  • w pierwszej początkowy ośmiotakt traktowany jest od strony dynamicznej neutralnie. Intrygująca jest sama struktura fakturalno-rytmiczna, klimat harmoniczny, naszkicowana tylko, choć wcale nie oczywista linia melodii. Crescendo w t. 8 podkreśla powrót do głównej tonacji i wprowadza powtórzenie otwierającej frazy, w którym akcentowane synkopy inicjują zaskakująco nową – choć wykorzystującą niemal niezmieniony schemat interwałowy – wizję melodii. Niuans dynamiczny oznaczony jest dopiero w t. 14-16 i ponownie w powiązaniu ze strukturą harmoniczną i formalną – modulacja do tonacji e-moll, za pierwszym razem (t. 7) tylko zaanonsowana, teraz osiąga swój cel, czemu towarzyszą wyraźne już efekty dynamiczne w postaci echa ( w t. 17) i kolejnego (po t. 8) crescenda wprowadzającego nową frazę ( w t. 19).
  • w drugiej wersji Chopin od początku w naturalny sposób niuansuje frazowanie w obu ośmiotaktach, nie sugeruje natomiast ich wzajemnej relacji, pomijając  w t. 8.

Obie wersje nie muszą być zresztą traktowane jako wykluczające się, gdyż Chopin mógł pozostawić uzupełniające się oznaczenia w różnych źródłach wskutek rozproszenia uwagi przy ich dopisywaniu w trzech rękopisach edycyjnych. O tym, że przypuszczalnie akceptował włączenie crescenda w t. 8 w ciąg niuansów zapisanych w pozostałych rękopisach, świadczą t. 44-46, w których analogiczne znaki    współistnieją w wersji Wf. Dlatego też w tekście głównym, przyjmując wersję drugą jako podstawową, sygnalizujemy zarazem możliwość uzupełnienia jej o wskazane w pierwszej wersji crescendo w t. 8.

Krótsze widełki  w Wn2 (→Wn3) to przypuszczalnie wynik adiustacji wydawcy, choć można sobie także wyobrazić pomyłkę sztycharza.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach

zagadnienia: Zakresy widełek dynamicznych, Adiustacje Wn, Autentyczne korekty KF

notacja: Artykulacja, akcenty, widełki

Przejdź do tekstu nutowego

.