|
!!! miniat: wycinek, ten takt, tylko dolna 5-linia. TGTU |
|
|
zamiast pauzy |
Chopin wahał się, czy rozpocząć takt od pauzy, czy ćwierćnuty basowej. Już w AI widzimy obie wersje – obok pauzy została dopisana, a następnie skreślona, ćwierćnuta. Odczytanie jej wysokości nie wydaje się możliwe na podstawie tylko oglądu, jednak Chopinowska predylekcja do nut pedałowych każe upatrywać w niej właśnie Gis (podobne ślady zmian widać także w następnym takcie). Trzeba wszakże zaznaczyć, że sytuacja harmoniczna w AI jest różna od tej, która występuje w wersjach opublikowanych – w autografie tym wszechobecne dotąd basowe gis przestało być powtarzane już w poprzednim t. 138 i Chopin mógł szukać sposobu, by je przypomnieć, zwłaszcza że na 3. mierze tego taktu, po raz pierwszy w całej tej frazie, pojawia się współbrzmienie sugerujące toniczny akord cis-moll, a co za tym idzie możliwą zmianę podstawy basowej. W Af i Wn gis w t. 138 jest powtórzone, w tym także jako podstawa akordu tonicznego, co rozwiewa tę potencjalną wątpliwość. Mimo to, w trakcie pisania Af przeważyła jeszcze potrzeba przypomnienia basowego Gis i dopiero w [An] (→Wn) Chopin zrezygnował z tej ćwierćnuty, przypuszczalnie ze względów rytmicznych:
- realizujące ten sam schemat melodyczny w pr.r. t. 136, 138 i 140 oparte są również na stałym schemacie rytmicznym partii l.r., a obecność Gis na początku omawianego taktu zakłóca ten schemat;
- powyższe dotyczy także t. 134. Co za tym idzie, w obu taktach należy zdaniem redakcji przyjąć analogiczną wersję;
- osobne łuki pr.r. w t. 139-140, stanowiące prawdopodobnie wyraz najpóźniejszej koncepcji Chopina, sugerują zachowanie jednolitości rytmicznej zarówno tych właśnie taktów, jak i wszystkich pięciu tu analizowanych.
Mimo wahań Chopina, wersja Wn wydaje się więc być najdojrzalszą i podajemy ją w tekście głównym.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne
zagadnienia: Wahania Chopina, Zmiany akompaniamentu, Poprawki AI
notacja: Wysokość