op. 50 nr 3, Mazurek cis-moll

  t. 29-32

		Bez łuków w AI !!!   miniat: j.w.                        Tu bez kliszy
		Ciągły łuk w Af EZTU oba kawałki w tej linii
		2 łuki w Wf, odczyt dosłowny EZnieU 29 i 31 + EZTU 32
		2 łuki w Wf, interpretacja kontekstowa EZnieU1 29-30 + EZnieU 31 + EZTU 32
		Łuk w Wa
		2 łuki w Wn1, odczyt dosłowny EZnieU1 29-30 + EZnieU 31 i 32
		2 łuki w Wn1, interpretacja kontekstowa EZnieU1 29-30 + EZnieU 31 + EZnieU2 32
		2 łuki w Wn2 EZnieU2 29-30 + EZnieU 31 i 32

W łukowaniu całej frazy l.r. w t. 29 -37 i ana­logicz­nych t. 121-129 występują znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi źródłami. Wiele z nich da się jednak z dużym prawdo­po­do­bień­stwem przypisać błędom lub niedokład­no­ściom spowodowanym częściowo trudnościa­mi natury graficznej – poprowadzenie długich łuków nad frazami o przekraczającym dwie oktawy ambitusie stanowiło nie lada wyzwanie dla sztycharzy, a i Chopin przypuszczalnie nie od razu się na nie zdecydował.

W rezultacie, zamierzone przez Chopina na różnych etapach kształtowania się notacji tych dwóch odcinków wydają się być cztery wersje, które podajemy w przypuszczalnej kolejności chronologicznej:

• Najwcześniejsza wersja AI, w której takty te są praktycznie pozbawione łukowania – Chopin objął łukiem jedynie ostatnie dwie nuty, kwintę dis-Gis na przejściu t. 36-37.
• Interpretacja kontekstowa czterech łuków Wn1 w t. 29-37, z których dwa – w t. 33-34 i 36-37 – są być może fragmentami jednego. Proponowana przez nas rekonstrukcja zapisu [An] opiera się na porównaniu wersji obu analogicznych miejsc i zidentyfikowaniu elementów wątpliwych muzycznie. Za nieautentyczne uważamy zatem:
  • przyłączenie łuku w t. 121 do poprzed­niego, rozpoczynającego się w t. 119 – szczegół ten niewątpliwie prawidłowo zapisano w t. 27-29;
  • doprowadzenie łuku w t. 32 tylko do ais – tym razem za prawidłowy uznajemy zapis w t. 124;
  • zakończenie łuku na ósemce fis w t. 34 i wznowienie go dopiero na dis w t. 36. Wydaje się to być uproszczeniem wpisanego być może w [An] ciągłego łuku, takiego, jaki występuje w Wn w t. 125-129 (podobne skrócenie i podział zastosowano w t. 33-37 w Wf w odniesieniu do łuku Af)*.
  W Wn2 powtórzono łukowanie Wn1 z jedną, niefortunną zmianą – skrócono koniec łuku w t. 30.
• Dwa łuki Wn1 w t. 121-124 i 125-129. Wątpliwość budzi jedynie umiejscowienie drugiego z nich pod pięciolinią, wymuszone prawdopodobnie niemożnością poprowadzenia łuku między dwoma górnymi głosami w t. 128. Łuk ten został przypuszczalnie dodany w korekcie Wn1, na co wskazuje obecność w tym wydaniu także pierwotnego łuku, obejmującego tylko dis-Gis w t. 128-129.
• Przypuszczalnie najpóźniejszy, ciągły, z górą ośmiotaktowy łuk Af, zapisany w obu tych miejscach. Wersję tę, niebudzącą żadnych zastrzeżeń źródłowych ani stylistycznych, podajemy w tekście głównym.

Brak łuku w t. 30 to niewątpliwy błąd Wf. Być może dokończenie łuku z t. 29 (z poprzedniej strony) było początkowo poprowadzone pod pięciolinią, np. ze względu na szczupłość miejsca pomiędzy pięcioliniami – łuk taki ma Wa. W korekcie Wf Chopin przeniósł go jednak nad partię l.r. i podzielił na przetrzymanym gis¹, co ułatwiło wyrysowanie łuku, w minimalnym stopniu wpływając na jego znaczenie. Wyraźnym błędem jest również brak dokończenia łuku w t. 35-37 – łuk urywa się na końcu t. 34, ostatniego w linii tekstu. W t. 121-129 w Wf odtworzono bezbłędnie łuk Af.

Poprowadzony dołem łuk Wa w t. 30-34 można tłumaczyć na kilka sposobów:

• zgodnie z tym, co opisano wyżej, może to być powtórzenie pierwotnego łuku Wf;
• można też sobie wyobrazić samowolne przeniesienie łuku pod pięciolinię i sprowokowane tym pomyłkowe rozpoczęcie łuku o takt wcześniej niż w podkładzie;
• może to wreszcie być w całości adiustacja wydawcy.

W t. 121-129 łuk jest niejasny – kończy się na końcu linii, na ćwierćnucie gis w t. 124, ale początek łuku w t. 125 sugeruje kontynuację z poprzedniego taktu. Uproszczona graficznie i przez to myląca, jeśli chodzi o prowadzenie głosów, jest też końcówka łuku w t. 128-129, obejmująca zapisany na dolnej pięciolinii fragment głosu altowego.

^* Możliwe również, że łuki Wn odpowiadają w zasa­dzie łukom [An] – do pierwotnego łuku w t. 36-37 Chopin mógł dopisać łuk w t. 33-34 (ewentualnie dłuższy o 1 nutę z każdej strony) dla podkreślenia powtarzanego imitacyjnie motywu. Byłby to wówczas etap pośredni pomiędzy dwunutowym łukiem AI a czterotaktowym łukiem od ósemek w t. 33 do Gis w t. 37.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Niejasności graficzne; Różnice w źródłach

zagadnienia: Adiustacje Wa, Błędy Wf, Niedokładności Wn, Adiustacje Wf, Niepewna kontynuacja łuku

notacja: Łuki

Przejdź do tekstu nutowego