Autentyczność wersji opublikowanej jest niepodważalna – kasowniki podwyższające es(1) na e(1) występują zgodnie we wszystkich źródłach oprócz Afin. Z drugiej strony, to samo można też powiedzieć o wersji Afin, z wpisanym bądź co bądź ręką Chopina ostrzegawczym przed es1. Zdaniem redakcji, jest jednak rzeczą wątpliwą, by można uważać es(1) za równorzędną alternatywę dla e(1) wersji opublikowanej:
- Afin napisany został w sześć lat po opublikowaniu Sonaty, zapewne z pamięci – Chopin grywał dzieło publicznie jeszcze latem 1848 r. – i z widocznym pośpiechem. Nic więc nie świadczy o tym, by kompozytor przykładał jakąkolwiek wagę do dokładnośći zapisu;
- przeznaczeniem tego autografu nie było dostarczenie tekstu, mogącego służyć wykonywaniu utworu – był to typowy grzecznościowy podarunek, pamiątka spotkania z Mistrzem;
- jest całkiem prawdopodobne, że es(1) jest po prostu pomyłką, mechanicznym powtórzeniem wzorca progresji w wyniku nieuwagi.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Znaki ostrzegawcze, Autentyczne zmiany i warianty po publikacji
notacja: Wysokość