|
Fisis-Gis-Fisis w Wf i Wa; interpretacja kontekstowa KF !!! miniat: od 3. do 6. ósemki, tylko dolna 5-linia, bez pedału. TGTU |
|
|
Ais-Gis-Fis w Wn1 |
|
|
Źródła różnią się brzmieniem trzeciej i – co się z tym wiąże – piątej ósemki l.r. Poniżej przedstawiono wszystkie wersje wraz z oceną ich autentyczności i miejsca w procesie kształtowania się tekstu.
- W Wf i Wa obie omawiane ósemki brzmią Fisis, co niemal na pewno odpowiada pisowni [A], gdyż jedno z tych wydań – prawdopodobnie Wf – było na nim oparte. Czy wersja ta była w podkładach do Wf i Wa wpisana jako jedyna, czy też Chopin dokonywał tam jakichś poprawek, trudno stwierdzić z całą pewnością, jednak bardziej prawdopodobna wydaje się pierwsza możliwość (patrz niżej).
-
Wersja KF jest w widoczny sposób wadliwa – na 3. ósemce zapisana jest tylko laseczka nuty, tak iż nie można jej przypisać żadnej wysokości; rzutuje to też na brzmienie 5. ósemki, która wobec braku dotyczącego jej znaku chromatycznego musi być odczytana jako Fis. Rozszyfrowanie, jak doszło do tej sytuacji, ma kluczowe znaczenie dla kwestii istnienia i autentyczności ewentualnych wersji alternatywnych w stosunku do wersji 1.
Ślady widoczne w KF pokazują, że nuta na 3. ósemce była tam wpisana, lecz została usunięta, niewątpliwie z intencją wstawienia innej. Dostrzegalny ślad usuwanego atramentu pozwala z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że było to Ais lub raczej Aisis, gdyż w miejscu znaku chromatycznego przed tą nutą znajduje się drugi ślad, wskazujący przypuszczalnie na usunięcie
. Daje to dwie możliwości:
— jeśli usuniętą nutą było Ais, wpisana pierwotnie wersja mogła być autentyczna – dwa takty dalej występuje podobna figura l.r. Przeciw tej możliwości przemawia jednak brak przed 5. ósemką – wersja z Fis jest słyszalnie niezręczna harmonicznie, a domniemana wersja z postępem Ais-Gis-Fisis musiałaby być zapisana z trudno wytłumaczalnym błędem.
— jeśli usuniętą nutą było Aisis, sytuacja jest jasna – kopista popełnił tzw. błąd tercjowy, wpisując Aisis zamiast Fisis, i albo sam chciał go poprawić, albo próbował to zrobić Chopin. Zdaniem redakcji, jest to najbardziej prawdopodobny scenariusz, tłumaczący w zadowalający sposób wszystkie cechy źródeł. - Wersja Wn1 jest doraźną próbą wybrnięcia z kłopotu, jakim był brak w podkładzie potrzebnej nuty. Czy decydując się na Ais, błędnie zinterpretowano ślady usuwania tej nuty, czy kierowano się analogią z t. 14 – trudno dziś stwierdzić.
- Wspomnianą analogię wzięto natomiast niemal na pewno pod uwagę przy adiustacji wprowadzonej w Wn2 (→Wn3), co przyczyniło się do spopularyzowania tej wersji w późniejszych wydaniach zbiorowych i praktyce koncertowej.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Błędy Wn, Błędy KF
notacja: Wysokość