Przed ostatnim akordem Wf (→Wa2) ma tylko przed c1. Wprawdzie wersja z akordem b-c1-es1 jest od strony harmonicznej zupełnie poprawna, nie musi jednak odpowiadać intencji Chopina, gdyż mogła powstać przypadkowo:
- W AI brak kasowników zarówno przed omawianym akordem pr.r., jak i przed poprzedzającą go 11. szesnastką l.r., co daje es i b-c1-es1. (brak przywracającego c1 to niewątpliwa niedokładność zapisu).
- Tę pierwotną wersję Chopin zmienił w [A], dodając podwyższający es na e w l.r. i drugi, przed akordem pr.r. Ów drugi znak mógł przywracać c1 po przejściowym ces1 na początku taktu, będąc zatem tylko korektą niedokładnej notacji, albo – co zdaniem redakcji o wiele prawdopodobniejsze – równolegle do zmiany w l.r. podwyższać es1 na e1.
- Sztycharz Wf postawił w pr.r. przed c1, co mogło się zdarzyć, nawet jeśli w [A] znak dotyczył górnej nuty. Albowiem znaki chromatyczne przy niewłaściwej nucie dwudźwięku lub akordu należą do stosunkowo częstych błędów, np. w połowie t. 17 Wf ma w l.r. przed cis1 zamiast przed ais.
Dodanie w Wn przed e1 było prawdopodobnie rutynową adiustacją uzgadniającą znaki chromatyczne w różnych oktawach i w partiach obu rąk, w tym przypadku z e l.r. dwie szesnastki wcześniej. Znak w Wa4 dodano przypuszczalnie na podstawie Wn3.
Każda z trzech wersji źródłowych może więc odpowiadać zamysłowi Chopina, zarazem jednak każda z nich może też być obciążona błędami (AI oraz Wf i wcześniejsze Wa) lub obcą, potencjalnie nieautentyczną ingerencją (Wn i Wa4). W tekście głównym podajemy akord b-c1-e1, z zaznaczeniem, że brzmienie najwyższej nuty nie jest pewne.
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Adiustacje redakcyjne
zagadnienia: Adiustacje Wa, Adiustacje Wn
notacja: Wysokość
Powrót do adnotacji