Ostatni akord l.r. podajemy w tekście głównym według A (→Wf→Wa3). Autentyczność tej wersji nie ulega kwestii, a całość zakończenia była pieczołowicie dopracowana przez Chopina (patrz uwaga do t. 94-95). Wersja Wn (powtórzona w Wa4 na podstawie Wn3) pojawiła się w formie poprawki już po wydrukowaniu pierwszej wersji Wn1 (widać ślady zmian w druku). Mimo iż przeciwko ewentualnemu wpływowi Chopina na kształt Wn1 przemawia szereg poważnych argumentów (patrz charakterystyka Wn1), kwestia autentyczności wersji Wn nie może być uznana za ostatecznie rozstrzygniętą, gdyż wydaje się ona pod pewnymi względami korzystna:
- f1 stanowi naturalne rozwiązanie dla nuty prowadzącej e1 z poprzedniego taktu; w ogóle połączenie dominantowego akordu l.r. w t. 94 z końcową toniką jest w wersji Wn identyczne z połączeniem tych akordów w t. 14-15;
- zmianę można uważać za dopełnienie kilkakrotnych poprawek akordów, wprowadzanych w A i Wf.
Oczywiście powyższe spostrzeżenia nie mogą same przesądzić o kwestii autentyczności wersji Wn. Nie dają też odpowiedzi na pytanie, dlaczego Chopin – gdyby to on stał za tą zmianą – nie wprowadził jej w Wf, np. w Wf2, w którym w tej Etiudzie dokonano kilku uzupełnień, m.in. w poprzednim takcie.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Adiustacje Wa, Adiustacje Wn
notacja: Wysokość