op. 10 nr 8, Etiuda F-dur

 t. 80

	Bez znaków w A i Wn1 !!!   miniat: 5 pierwszych szesnastek i 4 ostatnie, tylko górna 5-linia.      Tu pusta klisza
	e3 w Wf (→Wa) !!!      jeden kaso e3
	Dwa bemole w Wn2 (→Wn3→Wn4) !!!     przed 2. i 14. nutą
	i  proponowane przez redakcję !!!    TGTU

Ustalenie pewnego źródłowo brzmienia 2. i 14. szesnastki nastręcza trudności. Przed 2. szesnastką A i Wn1 nie mają żadnego znaku chromatycznego, co oznacza, że  widoczny w tym miejscu w Wf (→Wa) został dodany w ostatniej korekcie Wf. Przed 14. szesnastką znaku chromatycznego nie ma w żadnym z tych źródeł. Wydawałoby się więc, że należy przyjąć e³ dla 2. nuty i e² dla 14. Szereg istotnych argumentów wskazuje jednak na prawidłowość wersji z es³ i e², gdyż wymienione wyżej źródła prawdopodobnie zawierają błędy:

• es³ jako 2. szesnastka w naturalny sposób kontynuuje brzmienie dźwięków es należących do harmonii poprzedniego taktu, zwłaszcza es³, jego przedostatniej szesnastki; z kolei e² jako 14. szesnastka przygotowuje panujący w następnym takcie akord dominanty do F-dur z e¹ na 2. ćwierćnucie taktu;
• mimo drobnej różnicy w rysunku figuracji, t. 80 jest powtórzeniem t. 76, w którym obecność es² i e¹ nie budzi w autentycznych źródłach żadnych wątpliwości;
• jest bardzo prawdopodobne, że przed 2. nutą t. 80 Chopin zapomniał postawić ; tego rodzaju opuszczenia znaków chromatycznych to najczęstsze z jego błędów; w szczególności, w t. 79 brak w A bemoli przed pierwszym es¹ w l.r. i es³, 15. szesnastką pr.r.;
• sztycharz Wf mógł omyłkowo postawić przed 2. nutą t. 80  zamiast ; tego typu mechaniczne pomyłki nierzadko się zdarzały, np. w Wf Etiudy f op. 25 nr 2, t. 44 i w Wf2 Etiudy f Dbop. 36 nr 1, t. 18. Błędy takie (następnie poprawione) popełnione zostały również na 5. szesnastce t. 79 omawianej etiudy, a także np. w t. 7, 18, 21 Etiudy Es nr 11; we wszystkich miejscach spod bemoli widoczne są w Wf ślady usuwania kasowników (zwłaszcza w późniejszych egzemplarzach, np. WfJ).

Biorąc pod uwagę, że argumenty stylistyczne zdecydowanie przemawiają za wersją z es³ i e², a argumenty źródłowe jej nie wykluczają, podajemy ją w tekście głównym.

W Wn2 (→Wn3→Wn4) przed obiema omawianymi nutami dodano bemole, co jest bez wątpienia dowolną adiustacją (analogiczną do adiustacji wprowadzonej w t. 76). 

kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Adiustacje redakcyjne

zagadnienia: Błędy Wf, Autentyczne korekty Wf

notacja: Wysokość