W t. 31, 47 i analog. układ rytmów jest inny w każdym z trzech źródeł mogących się opierać na autografie:
t. 31 t. 47 t. 113 t. 129 t. 373 t. 389
Wa 
KG 
Wf 
(w t. 113 Wf ma błąd rytmiczny).
Każda z powyższych wersji jest przekonująca od strony muzycznej i najprawdopodobniej autentyczna (ewentualną pomyłkę najłatwiej wyobrazić sobie w przypadku wersji KG). Jednolita wersja Wa jest prawdopodobnie pierwotna (por. komentarz do t. 374). W wersji KG odmienny rytm w t. 373 można powiązać ze wzmocnionym akcentowaniem tego pojawienia się tematu i wypełnieniem początkowych oktaw t. 374 dźwiękami A i a1. W wersji Wf, być może najpóźniejszej (nasz tekst główny), obie postaci rytmu zestawione są konsekwentnie parami.
W Wn2, prawdopodobnie pod wpływem Wf, rytm 
wprowadzono we wszystkich analogicznych miejscach. Ujednolicenie to, nie mające żadnego uzasadnienia źródłowego, aż do dzisiaj zasadniczo wpływa na tradycję wykonawczą Scherza.
Wahania kompozytora przy zapisie tego typu rytmów spotykamy także w innych utworach Chopina (np. Mazurek As op. 41 nr 3, t. 6, 8 i analog., Etiuda Ges op. 10 nr 5, t. 65, Koncert e op. 11, cz. I, t. 197 i analog., Sonata h op. 58, cz. I, t. 139). Skłania to do zastanowienia się nad kwestią praktycznej realizacji tych figur rytmicznych. Zdaniem redakcji, jest prawdopodobne, że kompozytor miał na myśli zapis rytmiczny (przybliżony) gestu nieznacznego uniesienia ręki, wtrąconego pomiędzy równe wartości rytmiczne (w tym wypadku ćwierćnuty). Powyższe odmiany rytmu odpowiadałyby skrajnym możliwościom wykonania, w których:
- wtrącona pauza nie zakłóca w zauważalny sposób przebiegu rytmicznego –
; - rozziew spowodowany opisanym gestem jest wyraźny – , wykonywane w przybliżeniu jako
.
Dopuszczalne są także wykonania mieszczące się w strefie pośredniej pomiędzy tymi możliwościami.
kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach
zagadnienia: Adiustacje Wn, Wtrącona pauza
notacja: Rytm
Powrót do adnotacji