|
Bez oktaw l.r. w źródłach ! miniat: wycinek A; EZnieU (nuty i pedał) |
|
|
Oktawy proponowane przez redakcję EZTU |
Wydaje się bardzo prawdopodobne, że Chopin nie powtórzył w tych taktach zdwojeń oktawowych l.r. – por. t. 11-12 – tylko ze względu na to, że fortepiany, którymi dysponował, nie miały dźwięku Ces1, potrzebnego do konsekwentnego ukończenia frazy. Przemawia za tym obecność podobnych, niekiedy nawet wyraźniejszych niekonsekwencji fakturalnych w kilku innych utworach, np. w Scherzu cis op. 39, t. 197 i 315 czy Polonezie Es z op. 22, t. 84. W omawianym miejscu Fantazji dodatkowym argumentem jest zapis KFs, w której półnuta w t. 16 zapisana jest jako oktawa Ces-ces, opatrzona cyfrą 8 oznaczającą oktawowe zdwojenie dolnej nuty, Ces1-Ces (patrz uwaga powyżej). Zakładając, że odpowiada to mniej więcej pisowni Chopinowskiego szkicu, można przyjąć, że Chopin „z rozpędu” napisał potrzebne mu tutaj muzycznie Ces1, a dopiero potem (może nawet dopiero przy sporządzaniu czystopisu) zorientował się, że przekracza to skalę fortepianu i usunął dolne zdwojenia oktawowe w t. 15-16. Usprawiedliwia to proponowane uzupełnienie redakcyjne, gdyż można sądzić, że kompozytor rzeczywiście wprowadziłby wykraczające poza dostępną skalę fortepianu dźwięki, gdyby tylko dysponował odpowiednim instrumentem.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Adiustacje redakcyjne
zagadnienia: Zmiany rejestru basu
notacja: Wysokość