Wa1
Tekst główny
KF - Kopia Fontany
Wf - Wydanie francuskie
Wf1 - Pierwsze wydanie francuskie
Wf2 - Poprawiony nakład Wf1
WfD - Egzemplarz Dubois
WfJ - Egzemplarz Jędrzejewiczowej
WfS - Egzemplarz Stirling
Wn - Wydanie niemieckie
Wn1 - Pierwsze wydanie niemieckie
Wn1a - Poprawiony nakład Wn1
Wn1b - Wadliwy nakład Wn1
Wn2 - Drugie wydanie niemieckie
Wn3 - Zmieniony nakład Wn2
Wa - Wydanie angielskie
Wa1 - Pierwsze wydanie angielskie
Wa2 - Poprawiony nakład Wa1
Wa3 - Zmieniony nakład Wa2
porównaj
  t. 9

fis w KF (→Wn) i Wa1

!!!   miniat: 2 pierwsze nuty, tylko dolna 5-linia.        EZnieU (z laskami i wiązaniem w całym takcie)

E w Wf i Wa2 (→Wa3)

TGTU

Analiza Chopinowskiej poprawki w KF prowadzi do wniosku, że przebiegała ona dwufazowo:

  • najpierw została dopisana nuta fis i skreślona głó­w­ka nuty E. Laseczka biegnąca od fis docho­dzi­ła aż do laseczki od E, co mimo skreślenia główki łączyło to fis z pierwotnym, poziomym wiązaniem;
  • następnie Chopin uznał ten zapis za niewłaściwy (niejasny?) i poprawił także wiązanie, zastępując poziome ukośnym.

Potwierdza to naturalne skądinąd przypuszczenie, że celem poprawki była zmiana E na fis. Obecność wersji z fis także w Wa1 – w dwóch miejscach, w t. 9 i 37 – świadczy, że w podkładzie do Wa Chopin najprawdo­podobniej wprowadził podobne poprawki w obu tych taktach. Tak więc na etapie poprawiania rękopisów edycyjnych kompozytor zmieniał pierwotną wersję Wf (z E) na wersję z fis przekazaną przez KF (→Wn) i Wa1.

Można wszakże wątpić, czy zmianę tę Chopin uważał za ostateczną. Ostatnim momentem refleksji nad notacją Etiudy była bowiem korekta Wf, w którym wersja z E nie została zmieniona ani w t. 9, ani w t. 37. Wprawdzie w wielu innych sytuacjach w op. 25 uważamy poprawki w rękopisach za obowiązujące mimo braku odpowiedniej korekty Wf, ale w tym wypadku istnieje dodatkowy, mocny argument za tym, że brak korekty nie jest tu tylko zapomnieniem czy zaniedbaniem. Chopin korygował bowiem w Wf poprzedni akord (ostatni w t. 8) i gdyby nadal uważał zmianę następnej nuty za potrzebną i ważną, z pew­no­ścią by ją zaznaczył.

Być może kluczem do zrozumienia zmienności wersji t. 8-9, 36-37 i 105-106 jest właśnie potraktowanie ich łącznie. Można bezpiecznie przyjąć, że zgodny stan sprzed poprawki KF w t. 9 i korekt Wf w t. 8 i 105 to wersja pierwotna, która występowała początkowo także w podkładzie do Wa. Zestawienie tej pierwotnej wersji i wszystkich aktualnych wersji źródłowych wygląda następująco (podajemy wewnętrzną nutę ostatniego akordu w t. 8 i analog. oraz pierwszą w t. 9 i analog.; elementy skorygowane zostały pogrubione):

  t. 8-9 t. 36-37 t. 105-106
pierwotnie a-E fis-E a-E
KF a-fis fis-E a-E
Wa1 a-fis fis-fis a-E
Wf fis-E fis-E fis-E


Można tu zauważyć kilka prawidłowości:

  • Chopin nie był zadowolony z wersji pierwotnej, gdyż trzykrotnie ją poprawiał – w KF, w podkładzie do Wa i w korekcie Wf;
  • na etapie rękopisów poprawki dotyczyły figury rozpoczynającej powrót tematu w t. 9 i 37;
  • na ostatnim etapie korygowany był akord kończący poprzedni ośmiotakt;
  • efektem poprawek pierwszego etapu było duże zróżnicowanie wersji – zarówno w KF, jak i w Wa1 każde z tych trzech miejsc ma inną wersję akompaniamentu mimo identycznej struktury melodycznej i w zasadzie jednakowej harmonii;
  • na ostatnim etapie Chopin ujednolicił wszystkie miejsca.

Niestabilność wersji KF i Wa1 świadczy zdaniem redakcji o trwających jeszcze poszukiwaniach najlepszego rozwiązania. Jednolitą wersję Wf można natomiast uważać za sygnał ukończenia pracy przez Chopina, który po zmianie sposobu myślenia (przeniesienie poprawek o ćwierćnutę wcześniej), osiągnął satysfakcjonujący efekt brzmieniowy. Inny przykład ewolucji pisowni od KF i Wa do Wf – patrz t. 35.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany

zagadnienia: Adiustacje Wa, Wahania Chopina, Zmiany akompaniamentu, Autentyczne korekty KF

notacja: Wysokość

Przejdź do tekstu nutowego

.