WfF - Wydanie francuskie Fontany
Wydawca: | J. Meissonnier fils |
Data: | VII 1855 |
Tytuł: | Œuvres Posthumes || 2e Polonaise |
Dedykacja: | Brak |
Polonez włączony został do zbiorowego wydania dzieł pośmiertnych Chopina, zestawionego i zredagowanego przez długoletniego przyjaciela kompozytora i kopistę wielu jego dzieł, Juliana Fontanę. Edycja ukazała się w VII 1855 r., równocześnie w Paryżu i Berlinie. Dostępna była całość w jednym tomie lub zeszyty z poszczególnymi utworami lub grupami utworów. Edycje francuska i niemiecka różnią się tylko nielicznymi szczegółami, toteż zostaną tutaj scharakteryzowane łącznie. Różnice pomiędzy nimi i kwestię ich wzajemnej relacji omawiamy w charakterystyce WnF.
WfF oparte było – z pewnością poprzez zaginioną kopię Fontany (być może niejedną) – na [AI]. Dowodzi tego duża zgodność tekstów obu źródeł (jeśli nie brać pod uwagę oznaczeń wykonawczych, z zasady uzupełnianych przez Fontanę), a zwłaszcza ich wspólne błędy (patrz charakterystyka [AI]). Jest bardzo mało prawdopodobne, by przygotowując podkład, Fontana dysponował jeszcze innym rękopisem Poloneza, zwłaszcza na tyle wykończonym, by zawierał dużo więcej oznaczeń wykonawczych. Za potencjalne źródła dodatkowych autentycznych elementów WF można uznać:
- ewentualne Chopinowskie poprawki w [AI], dokonane już po sporządzeniu KJ, ale przed dokonaniem odpisu przez Fontanę. Poprawki takie można podejrzewać zwłaszcza tam, gdzie WF różni się od KJ, a zgadza z Wp, np. w t. 24 (wartość rytmiczna 1. akordu l.r.) lub 59 (fis1 zamiast akordu w górnym głosie pr.r. na 4. ósemce taktu). Także niektóre oznaczenia wykonawcze WF, wykazujące wyraźną zgodność z Wp, mogły być dopisane w [AI]: akcenty w t. 1-3, widełki dynamiczne w t. 19, znak w t. 27, łuki pr.r. w t. 58, łuk l.r. w t. 67, zakres crescendo-diminuendo w t. 83-87. W Polonezie f WN 12 analiza źródeł wskazuje na duże prawdopodobieństwo tego typu późniejszych poprawek w zachowanym, roboczym autografie.
- osobiste kontakty Fontany z Chopinem, o czym sam pisał w posłowiu do WnF: „nie tylko wielokrotnie słyszałem autora grającego prawie wszystkie utwory z tego zbioru, lecz […] również wykonywałem je przed nim, zachowując je odtąd w pamięci takimi, jakimi on je stworzył […]”.
WF są bardzo starannie przygotowane od strony korekty tekstu, niemal zupełnie pozbawione typowych pomyłek sztycharskich, jak błędne nuty, brakujące znaki chromatyczne i inne przeoczenia.
Jest rzeczą pewną, że Fontana dokonywał w redagowanych przez siebie utworach z pośmiertnej spuścizny Chopina pewnych zmian, przede wszystkim uzupełniając oznaczenia wykonawcze i wypisując w całości wszystkie powtórki, ale też nie cofając się niekiedy przed ingerencjami w materię wysokościowo-rytmiczną. Ocena zakresu tych zmian i ich ewentualnej autentyczności jest zagadnieniem skomplikowanym i delikatnym zarazem (kwestię tę omawia szerzej Jan Ekier w: Z zagadnień wydawania utworów pośmiertnych Fryderyka Chopina. Julian Fontana jako wydawca "Œuvres posthumes" Chopina, "Rocznik Chopinowski" 22/23, Warszawa 1998).
Za adiustacje Fontany uznajemy przede wszystkim oznaczenia rzadko stosowane przez Chopina, np. w t. 52-53 i analog. lub dłuższy ciąg łuków nad triolami w t. 64-66 i analog. Także zapisanie t. 24 w dwóch wersjach (1a i 2a volta) jest niemal na pewno dowolnością Fontany. Do tej samej kategorii trzeba wreszcie zaliczyć zmiany wprowadzane w najpóźniejszej korekcie WfF i nieuwzględnione w WnF, np. w t. 26-30 oraz 54 i 90.
Istnieją nakłady różniące się szczegółami okładki bądź innymi detalami, nie mającymi związku z tekstem nutowym. Prezentowany egzemplarz pochodzi z najwcześniejszego nakładu Poloneza publikowanego oddzielnie.
Wypisane nutami powtórzenie głównej części Poloneza (t. 1-51), w pozostałych źródłach – KJ i Wp – oznaczone jako Da Capo, zawiera bardzo niewielką liczbę różnic w stosunku do pierwszego wystąpienia tego fragmentu na początku utworu. Różnice te sygnalizujemy w tekście nutowym w uwagach u dołu strony. Dla rozróżnienia oryginalnych taktów od ich powtórzeń wprowadzamy symbol (r) dla oznaczenia tych ostatnich. Tak więc np. t. 19(r) oznacza powtórzenie t. 19, czyli w zapisie WF t. 103+19=122.
Oryginał w: | Muzeum Fryderyka Chopina, Warszawa |
Sygnatura: | 4768/n |