WfF - Wydanie francuskie Fontany


Wydawca: J. Meissonnier fils
Data: VII 1855
Tytuł: Œuvres Posthumes || 2e Polonaise
Dedykacja: Brak

Polonez włączony został do zbiorowego wydania dzieł pośmiertnych Chopina, zestawionego i zredagowanego przez długoletniego przyjaciela kompozytora i kopistę wielu jego dzieł, Juliana Fontanę. Edycja ukazała się w VII 1855 r., równocześnie w Paryżu i Berlinie. Dostępna była całość w jednym tomie lub zeszyty z poszczególnymi utworami lub grupami utworów. Edycje francuska i niemiecka różnią się tylko nielicznymi szcze­gółami, toteż zostaną tutaj scharakteryzowane łącznie. Różnice pomiędzy nimi i kwestię ich wzajemnej relacji omawiamy w charakterystyce WnF.

WfF oparte było – z pewnością poprzez zaginioną kopię Fontany (być może niejedną) – na [AI]. Dowodzi tego duża zgodność tekstów obu źródeł (jeśli nie brać pod uwagę oznaczeń wykonawczych, z zasady uzupełnianych przez Fontanę), a zwłaszcza ich wspólne błędy (patrz charakterystyka [AI]). Jest bardzo mało prawdopodobne, by przygotowując podkład, Fontana dyspono­wał jeszcze innym rękopisem Poloneza, zwłaszcza na tyle wykończonym, by zawierał dużo więcej oznaczeń wykonawczych. Za potencjalne źródła dodatkowych autentycznych elementów WF można uznać:

  • ewentualne Chopinowskie poprawki w [AI], dokonane już po sporzą­dzeniu KJ, ale przed dokonaniem odpisu przez Fontanę. Poprawki takie można podejrzewać zwłaszcza tam, gdzie WF różni się od KJ, a zgadza z Wp, np. w t. 24 (wartość rytmiczna 1. akordu l.r.) lub 59 (fis1 zamiast akordu w górnym głosie pr.r. na 4. ósemce taktu). Także niektóre oznaczenia wykonawcze WF, wykazujące wyraźną zgodność z Wp, mogły być dopisane w [AI]: akcenty w t. 1-3, widełki dynamiczne w t. 19, znak  w t. 27, łuki pr.r. w t. 58, łuk l.r. w t. 67, zakres crescendo-diminuendo w t. 83-87. W Polonezie f ​WN 12 analiza źródeł wskazuje na duże prawdopodobieństwo tego typu późniejszych poprawek w zachowanym, roboczym autografie. 
  • osobiste kontakty Fontany z Chopinem, o czym sam pisał w posłowiu do WnF: „nie tylko wielokrotnie słyszałem autora grającego prawie wszystkie utwory z tego zbioru, lecz […] również wykonywałem je przed nim, zachowując je odtąd w pamięci takimi, jakimi on je stworzył […]”.

WF są bardzo starannie przygotowane od strony korekty tekstu, niemal zupełnie pozbawione typowych pomyłek sztycharskich, jak błędne nuty, brakujące znaki chromatyczne i inne przeoczenia.

Jest rzeczą pewną, że Fontana dokonywał w redagowanych przez siebie utworach z pośmiertnej spuścizny Chopina pewnych zmian, przede wszystkim uzupełniając oznaczenia wykonawcze i wypisując w całości wszystkie powtórki, ale też nie cofając się niekiedy przed ingerencjami w materię wysokościowo-rytmiczną. Ocena zakresu tych zmian i ich ewentualnej autentyczności jest zagadnieniem skomplikowanym i delikatnym zarazem (kwestię tę omawia szerzej Jan Ekier w: Z zagadnień wydawania utworów pośmiertnych Fryderyka Chopina. Julian Fontana jako wydawca "Œuvres posthumes" Chopina, "Rocznik Chopinowski" 22/23, Warszawa 1998).

Za adiustacje Fontany uznajemy przede wszystkim oznaczenia rzadko stosowane przez Chopina, np.  w t. 52-53 i analog. lub dłuższy ciąg łuków nad triolami w t. 64-66 i analog. Także zapisanie t. 24 w dwóch wersjach (1a i 2a volta) jest niemal na pewno dowolnością Fontany. Do tej samej kategorii trzeba wreszcie zaliczyć zmiany wprowadzane w najpóźniejszej korekcie WfF i nieuwzględnione w WnF, np. w t. 26-30 oraz 54 i 90.

Istnieją nakłady różniące się szczegółami okładki bądź innymi detalami, nie mającymi związku z tekstem nutowym. Prezentowany egzemplarz pochodzi z najwcześniejszego nakładu Poloneza publikowanego oddzielnie.

Wypisane nutami powtórzenie głównej części Poloneza (t. 1-51), w pozo­sta­łych źródłach – KJ i Wp – oznaczone jako Da Capo, zawiera bardzo niewielką liczbę różnic w stosunku do pierwszego wystąpienia tego frag­mentu na początku utworu. Różnice te sygnalizujemy w tekście nutowym w uwagach u dołu strony. Dla rozróżnienia oryginalnych taktów od ich powtó­rzeń wprowadzamy symbol (r) dla oznaczenia tych ostatnich. Tak więc np. t. 19(r) oznacza powtórzenie t. 19, czyli w zapisie WF t. 103+19=122.

Oryginał w: Muzeum Fryderyka Chopina, Warszawa
Sygnatura: 4768/n