Preludium E jest jedynym utworem Chopina, w którym partia pr.r. zapisana jest w całości w kluczu basowym na górnej pięciolinii*. Znamienne, że na zapis taki kompozytor zdecydował się prawdopodobnie dopiero pisząc A, o czym świadczy klucz basowy dopisany po wiolinowym oraz 1. akord pr.r., wpisany i skreślony na dolnej pięciolinii. Można na tej podstawie przypuszczać, że w pierwotnym zapisie Preludium cała partia pr.r. (być może bez najwyższych nut) była zapisana na dolnej pięciolinii, zgodnie ze zwykłym Chopinowskim modus operandi – por. np. Preludium es nr 14 czy Scherzo cis op. 39, t. 1-6 i 9-14, 486-497 i 502-505. Hipotezę tę potwierdza notacja partii l.r., która w całości, nawet w najniższym rejestrze, jest zapisana z laseczkami skierowanymi w dół (w naszych transkrypcjach tego nie zachowujemy). Zrozumiały nawyk rozpoczynania górnej pięciolinii kluczem wiolinowym dał o sobie znać na początku 3. i 4. linii tekstu – w A widać tam skreślenia fragmentów kluczy wiolinowych, którymi Chopin chciał rutynowo rozpocząć nową linię.
* Chopin w ogóle starannie unikał wprowadzania klucza basowego na górnej pięciolinii. Przykładów takiej notacji jest zaledwie kilka, np. Wariacje B op. 2, t. 50-51, 302-303, Polonez As op. 53, t. 153-154.
Porównaj to miejsce w źródłach»
kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne
zagadnienia: Skreślenia A
notacja: Skróty pisowni i inne