W AI widać, że Chopin wahał się, czy rozpoczynającą się w t. 45, utrzymaną w tonacji H-dur część zapisać z 4 czy 5 krzyżykami przy kluczu. Świadczą o tym:
- dopisanie nowego oznaczenia przykluczowego w t. 45 (wraz z podwójną kreską taktową na końcu t. 44) i 57 (na początku strony), a następnie skreślenie w obu miejscach krzyżyków Ais i ais1;
- skreślenie i ponowne wpisanie krzyżyków przed nutami ais (w różnych oktawach) w t. 50, 52, 61 i 74;
- skreślenie kasowników przed a i a1 w t. 63.
Brak – z jednym wyjątkiem – takich poprawek znaków przygodnych po t. 69 pozwala na próbę odgadnięcia, w którym momencie Chopin zdecydował się na wprowadzenie 5 krzyżyków przykluczowych. Miało to przypuszczalnie miejsce w trakcie pisania t. 64-69, w których mimo chwilowego powrotu do tonacji E-dur/cis-moll nie pojawiają się dźwięki a, które wymagałyby kasowników. To mogło przeważyć szalę i od tego miejsca Chopin przestał pisać krzyżyki przed ais (t. 74 z wpisanym i skreślonym 
to zapewne moment nieuwagi) oraz dopisał zmianę znaków przykluczowych i poskreślał już napisane krzyżyki w t. 45-61. Ostatecznie – tu już trudno stwierdzić, w którym momencie – koncepcja zmiany znaków przykluczowych została jednak zarzucona, krzyżyki w oznaczeniu przykluczowym skreślone, a przy nutach wpisane ponownie (w t. 50-61) lub dopisane (od t. 70). O dopisywaniu krzyżyków w tym drugim fragmencie świadczy notacja t. 70 i 72 – tam gdzie ais1 jest pierwszą nutą w takcie, Chopin nie zostawiał miejsca na krzyżyk (por. t. 92-94).
kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne
zagadnienia: Wahania Chopina, Ostatni znak przykluczowy, Poprawki AI
notacja: Wysokość
Powrót do adnotacji