op. 64 nr 2, Walc cis-moll

 t. 2

	a-cis1 w As (odczyt dosłowny)
	ais-cis1 w As (prawdopodobna interpretacja)
	ais-cis1-dis1 w AI (interpretacja kontekstowa)
	a-cis1-dis1 w AI (odczyt dosłowny)
	dis-ais-cis1 w A i Wf (→Wn,Wa)

W obu wcześniejszych autografach zwraca uwagę brak  podwyższającego a na ais. Można się zastanawiać, czy Chopin od początku słyszał w tym takcie (i jego powtórzeniach – t. 18, 130 i 146) regularny akord septymowy dis-fisis-ais-cis, czy pierwotnie miał na myśli alterowany akord dis-fisis-a-cis. Ta druga możliwość z harmonicznego punktu widzenia byłaby zupełnie możliwa, jednak zdaniem redakcji jest zdecydowanie bardziej prawdopodobne, że Chopin przeoczył krzyżyki w szkicu, uważając ais za oczywiste wobec wpisanego właśnie fisis (por. np. Etiuda As op. 10 nr 10, t. 13). Pisząc następnie AI, zapewne na podstawie As, nie zwrócił na brak znaków uwagi i dopiero przygotowując Walca do druku, skontrolował dokładniej notację znaków chromatycznych i wpisał krzyżyki. Przemawiają za tym następujące spostrzeżenia:

• w AI nie ma  przed a w akordzie także w t. 14. Wprawdzie także tu akord alterowany (z a) nie jest całkiem wykluczony, jednak jego użycie jako zwodniczego rozwiązania typowo przygotowanego akordu podwójnie opóźnionej dominanty w gis-moll wydaje się bardzo mało prawdopodobne. To zaś oznacza, że Chopin mógł zapomnieć krzyżyka także w omawianym  t. 2;
• meandry Chopinowskiej notacji chromatycznej ilustrują zapisy Mazurka cis op. 6 nr 2. Postęp harmoniczny w t. 12-14 Mazurka niemal dokładnie odpowiada t. 1-3 Walca. W szkicu w t. 13 nie ma  podwyższającego a na ais. Krzyżyków nie ma także w trzech z czterech wystąpień tego taktu w pierwodruku (t. 13, 61 i 69). Mimo to jest niemal pewne, że Chopin od początku miał na myśli ais – odpowiednie krzyżyki pojawiają się w druku w t. 29, w egzemplarzu lekcyjnym w t. 69 (dopisany), a także we wszystkich miejscach (z których wypisane nutami są dwa) w wyjątkowo pieczołowicie zapisanym autografie okolicznościowym. Autograf ten powstał niewątpliwie po szkicu, a najprawdopodobniej przed autografem edycyjnym, co praktycznie gwarantuje, że brak krzyżyków w pozostałych źródłach jest niedokładnością.

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany

zagadnienia: Przeoczenia znaków aktualnej tonacji

notacja: Wysokość