(op. 4), Sonata c-moll, cz. IV

  t. 343

		f1(2) w A, odczyt dosłowny ! miniat: wycinek, ten akord, tylko górna 5-linia.         EZnieU1 = końcówka poprzedniego taktu, kreska takt. i kaso a1
		fis1(2) w Wn (→Wf,Wa,Ww) EZnieU2
		fis1(2), propozycja redakcji EZTU, wycinek z TGTU
		f1(2), alternatywna propozycja redakcji ! miniat: Corel.                  EZnieU

Przed 1. akordem pr.r. A ma jedynie  przed wewnętrzną nutą (a¹), co każe uznać skrajne nuty za f¹-f². Za prawidłowością tej wersji przemawia widoczny w A ślad poprawki przed dolną nutą akordu. Zasięg skrobania sugeruje, że usunięty został  ostrzegawczy przed f¹, który Chopin ostatecznie uznał za zbędny (ewentualne usunięcie  również potwierdzałoby f¹ jako decyzję późniejszą). Jeśli rzeczywiście usunięty był tam znak chromatyczny, oznacza to, że Chopin sprawdził pisownię tego akordu i nie ma powodu jej podważać. Z drugiej strony, bezpośrednia zmiana trybu na molowy pojawia się u Chopina na ogół jako narzędzie modulacji, co tutaj nie ma miejsca, gdyż następująca progresja równie dobrze łączy się z akordem d-moll jak D-dur. W dodatku, dająca akord D-dur wersja z fis¹-fis² wydaje się mocniejszym i naturalniejszym zwieńczeniem t. 341-342 (a nawet 337-342) ze względu na kadencje utrwalające ten akord na początku t. 341, 342 i właśnie 343. Można rozważyć jeszcze inne argumenty:

• Krzyżyk przed ostatnią ósemką taktu (fis²) wydaje się przemawiać za akordem d-moll – znak byłby niepotrzebny, gdyby fis² występowało już w 1. akordzie. Można wszakże wskazać szereg miejsc, w których Chopin niepotrzebnie powtarzał znaki pod koniec taktu, np. w t. 115 czy 134.
• Porównanie z analogicznymi t. 164, 168 i 347 także nie pozwala na rozstrzygnięcie. We wszystkich tych miejscach występują akordy mollowe, co sugeruje, że i w omawianym takcie Chopin mógł przewidywać akord mollowy. Z drugiej strony, w każdym z tych taktów pojawia się akord, występujący także w 2 poprzednich taktach, co w omawianym przypadku wskazywałoby na D-dur.

Podsumowując, obie wersje są potencjalnie autentyczne i stylistycznie możliwe. Analiza zapisu przemawia za f¹⁽²⁾, natomiast analiza struktury i przebiegu harmonicznego raczej za fis¹⁽²⁾. W tekście głównym idziemy za argumentacją stylistyczną, proponując wersję wydań, zapisaną jako redakcyjne uzupełnienie notacji A. Jako rozwiązanie alternatywne podajemy tekst zapisany w A z dodatkiem ostrzegawczych kasowników.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Adiustacje redakcyjne; Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A, Adiustacje Wn

notacja: Wysokość

Przejdź do tekstu nutowego