Wf
Tekst główny
Atut - Autograf pierwszego Tutti
Wf - Wydanie francuskie
Wf1 - Pierwsze wydanie francuskie
WfD - Egzemplarz Dubois
WfFo - Egzemplarz Forest
WfH - Egzemplarz Hartmann
WfJ - Egzemplarz Jędrzejewiczowej
WfS - Egzemplarz Stirling
Wn - Wydanie niemieckie
Wn1 - Pierwsze wydanie niemieckie
Wn2 - Poprawiony nakład Wn1
Wn2a - Zmieniony nakład Wn2
Wn3 - Drugie wydanie niemieckie
Wa - Wydanie angielskie
Wa1 - Pierwsze wydanie angielskie
Wa2 - Poprawiony nakład Wa1
Wa3 - Zmieniony nakład Wa2
porównaj
  t. 667-670

g2 i fis2 w zapisie tremolanda w Wf (→Wn,Wa)

!!!   miniat: t. 667, tylko górna 5-linia, bez napisów.             Tu miniatura tr bez kropek przy tych nutach;             miniatura red z kropkami

Wcześniejsza, autentyczna notacja bez tych nut

TGTU

W Wf do zapisu tych taktów wkradło się kilka oczywistych błędów i nieścisłości (patrz są­siednia uwaga), jednak zasadniczą kwestię stanowi pisownia tremolanda, które w tych taktach – w przeciwieństwie do analogicznych t. 329-332 – nie tylko uzupełnia tryl na fis2(3), lecz także go w swoim zapisie dubluje. Co wię­cej, pewne cechy notacji świadczą, że pierwot­nie była ona w pełni analogiczna do notacji użytej w ekspozycji i dopiero w druku została uzupełniona. Zmiana miała zapewne na celu sprecyzowanie, w jaki sposób należy połączyć oba elementy tej figury, przy czym ewentualna niepewność mogła dotyczyć jedynie kwestii, czy tryl należy rozpocząć od nuty głównej, czy gór­nej. Klasyczna reguła, przestrzegana na ogół przez Chopina, nakazywała zaczynać tryl od nuty górnej, jednak jeden ze znanych wyjątków nakazywał rozpocząć tryl od nuty głównej, jeśli górna nuta występowała bezpośrednio przed trylem. Fakt, iż właśnie w t. 666-667 występuje taka sytuacja, mógł wpłynąć na decyzję o zmia­nie notacji. Z następujących powodów w tekście głównym powracamy jednak do pierwotnego zapisu:

  • jest to pisownia, która w czytelny, a zara­zem ekonomiczny sposób ukazuje Chopino­wski sposób pojmowania tej figury jako trylu – będącego w tym punkcie koncertu elementem utrwalonej tradycją konwencji – wzbogaconego przez opisujące go tremolando;
  • Chopin użył analogicznej kombinacji trylu z tremolandem w I części napisanego wcześniej Koncertu f op. 21 (t. 179-180 i 335-336). Przygotowując Koncert f do druku trzy lata po Koncercie e, kompozytor zachował tę pisownię, co przemawia za tym, że wprowadzonej w omawianych taktach notacji nie uznał za satysfakcjonującą i nie chciał jej powielać;
  • nie ulega wątpliwości, że sposób wykonania tej figury tu i w ekspozycji ma być jednako­wy. Wprowadzanie mającej to samo znaczenie, lecz bardziej skomplikowanej notacji nie wydaje się więc celowe;
  • Chopin nie do końca skontrolował efekt korekty w tym miejscu, o czy świadczą wspomniane wyżej błędy (dwa z nich dotyczą właśnie elementów dodanych w korekcie);
  • niewykluczone, że wprowadzenie do zapisu tego swoistego „komentarza wykonaw­cze­go” zostało zasugerowane Chopinowi np. przez wydawcę;
  • wydaje się, że skorygowana pisownia wzbu­dziła wątpliwości już u sztycharzy Wn i Wa, gdyż w obu tych wydaniach częściowo ją zmodyfikowano (patrz niżej), podczas gdy w odpowiednich taktach ekspozycji zachowano notację Wf.

W Wn i Wa pisownię Wf poddano dalszym zmianom – poprawiono błędną nutę w t. 667 i uzupełniono brakujące kropki przedłużające. Ponadto rozpisano szesnastkami tremolando w t. 667 (Wn) lub w całym czterotakcie (Wa). W tym ostatnim wydaniu dodano przy tym wskazówkę tremolando w t. 667 i uzupełniono fis3 pominięte w t. 670 (uzupełnienie to wprowadzono także w Wn3).

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany

zagadnienia: Adiustacje Wa, Błędy Wf, Adiustacje Wn, Autentyczne korekty Wf

notacja: Skróty pisowni i inne

Przejdź do tekstu nutowego

.