Przed 5. od końca nutą t. 51 i 3. nutą t. 52 w A widoczne są kasowniki. Oznacza to, że nutę w t. 51 należałoby odczytywać jako c3, a nutę w t. 52 – i 7 dalszych na tej wysokości – jako c4. Ze względu na ces1 w akompaniamencie wersja ta jest jednak – zwłaszcza w t. 52 – muzycznie zupełnie nieprawdopodobna.
Bliższa anliza tych znaków pozwala na następujące stwierdzenia:
- oba kasowniki różnią się wyraźnie sposobem pisania od innych takich znaków występujących w okolicy;
- w t. 52 został napisany na znajdującym się tam uprzednio bemolu.
Pozwala to z dużym prawdopodobieństwem uznać omawiane kasowniki za dopisane obcą ręką, przypuszczalnie przez adiustatora Wn1. W wydaniu tym oba omawiane znaki zostały początkowo wysztychowane (por. t. 55), zmieniono je jednak na bemole w trakcie korekty, być może na polecenie Chopina.
Za Chopinowską wersję A uznajemy więc zapis z przed 3. nutą t. 52, który w wersji "redakcja" uzupełniamy przeoczonym w t. 51. Prawidłowość wersji z dwoma bemolami (ces3 i ces4) w tych miejscach jest potwierdzona bez żadnych wątpliwości zarówno przez zgodny tekst wszystkich wydań, w tym z pewnością korygowanego przez Chopina Wf, jak i brak zmian w egzemplarzach z autentycznymi naniesieniami ołówkowymi.
Porównaj to miejsce w źródłach »
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach
zagadnienia: Obce dodatki w rękopisach
notacja: Wysokość