Przed ostatnią oktawą nie ma w A (→KF,Wf) żadnych znaków chromatycznych, co daje dis1-d2 i jest oczywiście błędem. Nie jest jednak oczywiste, jakiego rodzaju błąd został popełniony:
- Chopin mógł uznać
obniżający dolną nutę oktawy na d1 za niepotrzebny wobec wcześniejszego dającego d2. Podobnego typu niedokładności są w Preludiach bardzo częste (patrz np. uwaga do t. 27-32); zamierzoną wersją byłaby oktawa d1-d2. - Chopin mógł zapomnieć o działaniu przy d2 na 2. ósemce taktu – tego rodzaju przeoczenia odwołania alteracji należą do najczęstszych niedokładności notacji Chopinowskiej. Zamierzoną wersją byłaby oktawa dis1-dis2.
Analiza notacji 3. ćwierćnuty t. 30 w A, w tym skreślenia przed ostatnią oktawą taktu, nie daje mocnych podstaw do wyróżnienia którejś z powyższych wersji. Przed omawianą oktawą widoczne jest skreślenie, skrywające najprawdopodobniej 
przywracający dis2 i pionową kreskę (?) przed dolną nutą. Widać, że:
- wersja z dis1-dis2 jest na pewno autentyczna, choć być może nieostateczna;
- poprawka notacji chromatycznej została zrobiona niedokładnie, skoro jej efektem był błędny zapis;
- celem poprawki mogła być zmiana dis1-dis2 na d1-d2.
Zdaniem redakcji, ostatnie z powyższych stwierdzeń, oparte na naturalnej interpretacji skreślenia przywracającego dis2 jako chęci zmiany dis1-dis2 na d1-d2, jest z psychologicznego punktu widzenia mało prawdopodobne. Zastąpienie typowej dominanty septymowej w e-moll przez jej mollową odmianę stanowi bowiem radykalną zmianę harmoniczną, której Chopin nie omieszkałby dokładnie oznaczyć. Pozostawienie błędnej notacji chromatycznej byłoby natomiast całkiem prawdopodobne, gdyby istotą wprowadzanej zmiany było coś innego, co zajęło uwagę Chopina. Tym czymś mogło być dodanie dolnych nut oktaw na ostatniej mierze taktu, który pierwotnie miałby następującą postać: 
(analogicznie do t. 32). Widząc przywracający dis2, Chopin chciał wpisać także przed dopisanym właśnie dis1, ale zorientował się, że jest on niepotrzebny i – zmylony tym – skreślił także ten napisany wcześniej przy górnej nucie. W tym scenariuszu poprawka dotyczyła problemu fakturalnego, a nie treści harmonicznej, co tłumaczy brak należytego skupienia Chopina przy oznaczeniu wysokości nut, które jako niezmieniane uważał za oczywiste.
Z kolei analiza stylistyczna t. 29-32 przemawia zdecydowanie za oktawą dis1-dis2. T. 31-32 są bowiem zasadniczo powtórzeniem t. 29-30; i w jednej, i w drugiej parze taktów przebieg harmoniczny prowadzi do akordu e-moll (na początku t. 31 i 33). W tej sytuacji jest znacznie prawdopodobniejsze, że odpowiadające sobie akordy w obu dwutaktach są – oprócz pierwszego – identyczne.
W Wn1 i Wa dodano obniżający dis1 na d1, natomiast w Wn2 wprowadzono wersję zgodną z naszym tekstem głównym, dodając krzyżyki przed obydwoma nutami omawianej oktawy.
* Jean-Jacques Eigeldinger wykazał, że Preludium gis w okresie powstawania A było już skomponowane i wymagało tylko niewielkich udoskonaleń. Świat muzyczny Chopina, Kraków 2010, s. 151-153.
kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne
zagadnienia: Adiustacje Wa, Przeoczenia odwołania alteracji, Adiustacje Wn, Błędy A, Błędy powtórzone Wf
notacja: Wysokość
Powrót do adnotacji