op. 25 nr 12, Etiuda c-moll

  t. 15-19

		Różne akcen­ty w KF !!!   miniat: po 2 pierwsze szesnastki t. 15, 17 i 19, tylko dolna 5-linia, bez pedału, prawa ręka bez wiązania, z numerami taktów.       EZnieU
		Krótkie ak­centy w Wf, Wn i Wa EZnieU1
		Akcenty dłu­gie propono­wane przez redakcję EZTU
		Alternatywna propozycja redakcji EZnieU2

Nie jest oczywiste, jaki rodzaj akcentów Chopin miał na myśli w tych fragmentach, w których pasaże układają się w dwutaktowe frazy – t. 15-16, 17-18, 19-20 oraz podobnie w t. 23-28 i 71-80. Można wszakże przypuszczać, że akcenty rozpoczynające frazy w t. 15, 17, 19 i analog. miały być w jego intencji jednakowe, podobnie jak te w t. 16, 18, 20 i analog. Porównanie wszystkich wymienionych taktów pozwala na następujące spostrzeżenia:

• w wydaniach zdecydowanie przeważają krótkie akcenty. Długie pojawiają się jedynie w Wf w t. 72-80 i w Wa w t. 80 i zawsze w parze z drugim akcentem – najczęściej krótkim – dotyczącym tej samej miary taktu (tylko w t. 76 i 80 spotykamy w Wf takie pary złożone z dwóch akcentów długich);
• dwa akcenty długie w t. 72 są w Wf wynikiem niewątpliwie Chopinowskiej korekty druku;
• w KF przeważają akcenty długie, zarówno w taktach nieparzystych, rozpoczynających pasaże (6 długich, 5 krótkich), jak i w parzystych (22 do 9, przy dwóch pominiętych);
• Chopin poprawiał akcenty w KF – skreślał znaki wpisane przez kopistę i wpisywał nowe, najczęściej przenosząc je nad lub pomiędzy partie obu rąk. Poprawki widać w t. 18-19, 24, 26, 28, 72 i 78; wszystkie dopisane znaki to akcenty długie. Jest też bardzo prawdopodobne, że również inne akcenty długie zostały dopisane przez Chopina, np. w t. 15, 20, 71, 73-76 i 79;.

Biorąc pod uwagę generalne kłopoty wydawców z rozpozna­wa­niem akcentów długich oraz Chopinowskie korekty w KF i Wf, uważamy użycie akcentów długich za najprawdo­podobniej odpowiadające intencji kompozytora.

Wspomniane wyżej Chopinowskie poprawki w KF można zdaniem redakcji uznać za rozstrzygające także w kwestii umiejscowienia akcentów – w kilku miejscach znaki, wpisane początkowo pod partią l.r., zostały zastąpione akcentami nad pięciolinią, odnoszącymi się zapewne do obu zapisanych pod nimi nut. Takie podwójne oddziaływanie akcentów potwierdzają w pewnym sensie podwójne akcenty Wf. Zarazem jednak Chopin w KF ani razu takich podwójnych akcentów nie zastosował – te widoczne w Wf mogły więc być rozwiązaniem pośrednim, w którym Chopin dodał akcenty nad pięciolinią, nie usuwając jednak poprzednich (np. dla uniknięcia nadmiernych kreśleń lub zbyt skomplikowanej korekty). Najbardziej problematyczne jest umiejscowienie akcentów w t. 15, 17, 19 i analog.:

• akcenty długie w t. 15, 71, 73, 75 i 79, wszystkie umieszczone nad dolną pięciolinią, mogły być dopisywane przez Chopina, co wyraźnie wskazywałoby preferencję kompozytora. Tak umiejscowione akcenty tworzą wraz z sąsiednimi jednolite grupy znaków, co najlepiej widać w KF w t. 74-75 i 78-79;
• z drugiej strony, jedyna niepodważalna poprawka akcentu rozpoczynającego pasaż – w t. 19 – sugeruje, że Chopin wolał jednak widzieć akcenty niżej, pomiędzy partiami obu rąk.

Chcąc możliwie wiernie oddać Chopinowski zamysł zanotowany w źródle podstawowym, w tekście głównym proponujemy następujące rozwiązanie:

• w t. 15, 17, 19, 23, 25 i 27 akcenty umieszczamy pomiędzy nutami, zgodnie z przeważającym w tych taktach sposobem notacji, potwierdzonym poprawką w t. 19;
• notację z akcentami nad pięciolinią proponujemy jako jedyną w t. 71 i dalszych, a jako alternatywną w pozostałych.

Porównaj to miejsce w źródłach »

kategoria redakcyjna: Interpretacje merytoryczne; Różnice w źródłach; Adiustacje redakcyjne

zagadnienia: Akcenty długie, Pominięcie korekty analogicznego miejsca, Autentyczne korekty KF

notacja: Artykulacja, akcenty, widełki

Przejdź do tekstu nutowego