mUltimate Chopin

op. 23, Ballada g-moll

Tekst Porównanie Uwagi Źródła Opis

Zagadnienia : Poprawki A

t. 173

Utwór: op. 23, Ballada g-moll

Mordent w A

EZnieU

Przednutka w Wf (→Wn,Wa)

EZTU
..

Przednutkę w Wf (→Wn,Wa) uważamy za najpóźniejszą wersję autentyczną, mimo iż wydaje się, że występujący w A mordent nie był w korekcie usuwany. Brak śladów poprawek w druku sugeruje, że sztycharz Wf pominął ozdobnik, a korygując Wf, Chopin po prostu dodał przednutkę. Kreślenia w A świadczą więc o wahaniu kompozytora, gdyż to właśnie przednutka została tam skreślona i zastąpiona przez mordent. W tej sytuacji obie wersje można traktować jako równorzędne warianty. Podobne oboczności spotykamy także w innych jego utworach, np. w Balladzie As op. 47, t. 3 i 39 czy Mazurku c op. 30 nr 1, t. 1, 5 i 9, 13.

kategoria redakcyjna: Różnice w źródłach; Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A , Wahania Chopina , Skreślenia A , Autentyczne korekty Wf , Zmiany linii głównej

t. 179

Utwór: op. 23, Ballada g-moll

..

Ślady poprawek dokonywanych w druku Wf pokazują, że każda z trzech oktaw w 1. połowie taktu zapisana była początkowo bez podziału na głosy, na jednej laseczce skierowanej w dół. Poprawki w A sugerują, że podobną zmianę wprowadził Chopin w A – skreślone elementy odpowiadają oktawom mającym tylko laseczki w górę. Może to być kolejny przypadek "równo­ległych" korekt A i Wf1 – patrz charakterystyka tego wydania. 

kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A , Skreślenia A , Autentyczne korekty Wf , Adiustacje Wf

t. 202-204

Utwór: op. 23, Ballada g-moll

..

W A widać skreśloną pierwotną wersję dwóch pierwszych akordów dolnego głosu l.r. – były to g-b-cis1.

kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A , Skreślenia A , Zmiany akompaniamentu

t. 207

Utwór: op. 23, Ballada g-moll

..

Zachowujemy tu łuk triolowy, gdyż może on mieć także znaczenie artykulacyjne, tak jak nastęny. Ten drugi łuk był zresztą początkowo łukiem wskazującym grupę nieregularną (kwintolę), lecz Chopin przedłużył go, nadając mu inne znaczenie, przypuszczalnie artykulacyjno-motywiczne.

kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A , Łuki "triolowe"

t. 207

Utwór: op. 23, Ballada g-moll

..

W A widać w tym takcie liczne skreślenia w partii l.r. – tylko początkowa oktawa nie była zmieniana. Chopin skreślał poszczególne ćwierćnuty, a na koniec zakreślił całą 2. połowę taktu i ostateczną wersję trzech ostatnich ćwierćnut zapisał na sąsiedniej pięciolinii (poniżej). Oto prawdopodobna transkrypcja głównej pięciolinii l.r. z uwzględnieniem przypuszczalnego odczytania skreślonych ćwierćnut: . Zaznaczamy, że odczytanie z dostępnej fotografii obarczone jest dużą niepewnością. W szczególności przyjmujemy, że skreślone ćwierćnuty były dwudźwiękami, a nie np. trójdźwiękami. Tej ostatniej możliwości nie da się wykluczyć, ale wydaje się że Chopin raczej szukał najlepszej pozycji, a może i kształtu tej figury akompaniamentu.
Aby odgadnąć wersję pierwotną na podstawie tego zapisu, trzeba ustalić, które z siedmiu wpisanych tam ćwierćnut ją tworzyły. Zdaniem redakcji, możliwe są dwa podejścia:

  • Wersję pierwotną tworzą wszystkie skreślone elementy: . Rozwiązanie to, pozornie oczywiste i dające bardzo sensowny muzycznie rezultat, ma poważną wadę – wymaga wyjaśnienia, dlaczego Chopin wpisując tę wersję na pustej pięciolinii zostawił tak duży odstęp między ćwierćnutą 2 a 5. Nie mógł przecież zostawić miejsca, przewidując późniejsze poprawki. Redakcja uważa za możliwe następujące wyjaśnienie – Chopin "niefrasobliwie" wpisał pierwszą połowę taktu (bas i ćwierćnutę 1 i 2), nie zwracając uwagi na relację do pr.r., a dopiero po zauważeniu desynchronizacji partii obu rąk wpisał drugą połowę już prawidłowo. Gdy potem postanowił obniżyć pozycję tej figury – zapewne dopasowując ją do pozycji akompaniamentu w następnym takcie – wykorzystał wolne miejsce na wpisanie dwóch pierwszych ćwierćnut wersji ostatecznej (nr 3 i 4) a 2. połowę taktu skreślił i trzy następne ćwierćnuty wpisał pod skreśleniem.
  • Wersję pierwotną tworzą te ćwierćnuty, które najbardziej równomiernie i w zgodzie z pr.r. wypełniają przestrzeń taktu: . Przy tej koncepcji trzeba założyć istnienie dwóch faz poprawek. Najpierw ćwierćnuta 2 zostaje zastąpiona przez nr 1, dopisana zostaje ćwierćnuta 3 i skreślona ćwierćnuta 5: . W drugiej fazie Chopin skreśla ćwierćnutę 1 i całą 2. połowę taktu, którą wpisuje w nowej wersji na pięciolinii poniżej.

kategoria redakcyjna: Poprawki i zmiany; Informacje źródłowe i stylistyczne

zagadnienia: Poprawki A , Skreślenia A , Zmiany akompaniamentu